Lebensraum

Lebensraum (hapësirë jetese) është një koncept gjerman i ekspansionizmit dhe nacionalizmit Völkisch, filozofia dhe politikat e të cilit ishin të përbashkëta për politikën gjermane nga vitet 1890 deri në vitet 1940. I popullarizuar së pari rreth vitit 1901,^[2] Lebensraum u bë një qëllim gjeopolitik i Gjermanisë Perandorake në Luftën e Parë Botërore (1914-1918), si elementi kryesor i Septemberprogramm-it të zgjerimit territorial.^[3] Forma më ekstreme e kësaj ideologjie u mbështet nga Partia Naziste dhe nga Gjermania naziste. Lebensraum ishte një motiv kryesor i Gjermanisë naziste për të nisur Luftën e Dytë Botërore dhe kjo politikë do të vazhdonte deri në fund të konfliktit.^[4]

Pas ardhjes në pushtet të Adolf Hitlerit, Lebensraum u bë një parim ideologjik i nazizmit dhe dha justifikim për zgjerimin territorial gjerman në Evropën Qendrore dhe Lindore.^[5] Politika naziste Generalplan Ost (shqipëruar 'Plani i Përgjithshëm për Lindjen') bazohej në parimet e tij. Përcaktoi se Gjermania kërkonte një Lebensraum të nevojshme për mbijetesën e saj dhe se shumica e popullsive të Evropës Qendrore dhe Lindore do të duhej të largoheshin përgjithmonë, duke përfshirë kombet polake, ukrainase, ruse, çeke dhe të tjera sllave që konsiderohen joariane. Qeveria naziste synonte të ripopullonte këto toka me kolonë gjermanë në emër të Lebensraum gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore.^[6][7][8][9]

Programi strategjik i Hitlerit për Gjermaninë e Madhe bazohej në besimin në fuqinë e Lebensraum.^[7] Ata u frymëzuan për këtë koncept nga jashtë Gjermanisë.^[7] Hitleri dhe zyrtarët nazistë treguan një interes të veçantë për fatin e qartë dhe u përpoqën ta përsërisin atë në Evropën e pushtuar.^[9] Gjermania naziste gjithashtu mbështeti ideologjitë e tjera ekspansioniste të Fuqive të Boshtit si spazio vitale të Italisë fashiste dhe hakkō ichiu të Japonisë Perandorake.^[10]

1. ^ "Utopia: The 'Greater Germanic Reich of the German Nation'". Munich and Berlin: Institut für Zeitgeschichte. 1999. Arkivuar nga origjinali më 2018-09-15. Marrë më 2018-09-15. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ William Mallinson; Zoran Ristic (2016). "The Political Poisoning of Geography". The Threat of Geopolitics to International Relations: Obsession with the Heartland. Cambridge Scholars Publishing. p. 3 (19 / 30 in PDF). ISBN 978-1-4438-9738-9. Arkivuar nga origjinali më 2020-01-22. Marrë më 2017-01-24. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) [Also in:] Gearóid Ó Tuathail; Gerard Toal (1996). Critical Geopolitics: The Politics of Writing Global Space. U of Minnesota Press. fq. 37–38. ISBN 978-0816626038 – nëpërmjet Google Books. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
3. ^ Graham Evans; Jeffrey Newnham, red. (1998). Penguin Dictionary of International relations. Penguin Books. fq. 301. ISBN 978-0140513974. Geopolitics (excerpt). {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
4. ^ Woodruff D. Smith. The Ideological Origins of Nazi Imperialism. Oxford University Press. p. 84.
5. ^ Allan Bullock & Stephen Trombley, ed. "Lebensraum." The New Fontana Dictionary of Modern Thought (1999), p. 473.
6. ^ André Mineau (2004). Operation Barbarossa: Ideology and Ethics Against Human Dignity. Rodopi. fq. 180. ISBN 978-9042016330 – nëpërmjet Google Books. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
7. ^ ^{a b c} Baranowski, Shelley (2011). Nazi Empire: German Colonialism and Imperialism from Bismarck to Hitler. Cambridge University Press. fq. 141. ISBN 978-0521857390 – nëpërmjet Google Books. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "Baranowski141" defined multiple times with different content
8. ^ Jeremy Noakes (30 mars 2011). "BBC – History – World Wars: Hitler and Lebensraum in the East". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
9. ^ ^{a b} "Lebensraum". encyclopedia.ushmm.org (në anglisht). Marrë më 2019-03-09. Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "USHMM" defined multiple times with different content
10. ^ Mark Mazower (2013). Hitler's Empire: Nazi Rule in Occupied Europe. Penguin UK. fq. 431. ISBN 978-0141917504 – nëpërmjet Google Books. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)