Matematika

Ky artikull apo seksion është jo i plotë ose me cilësi të dobët. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar! Ky artikull duhet të përmirësuar në:  duhen zgjeruar dhe permiresuar te gjitha seksionet

Matematika nëna e shkencave (nga greqishtja μάθημα máthēma, njohuri, dije, mësim") përbën një fushë të njohurive abstrakte të ndërtuara me ndihmën e arsyetimeve logjike mbi koncepte të tilla si numrat, figurat, strukturat dhe transformimet.Matematika është një shkencë e abstrakte dhe e teorikës që shqyrton strukturat, modele, numrat, dhe marrëdhëniet e tyre. Kjo shkencë është një sistem logjik dhe racional që studion zakonet dhe marrëdhëniet abstrakte me anë të simboleve dhe shprehjeve matematikore. Matematika përfshin shumë fusha të ndryshme, përfshirë:

1. Algebrën: Studion strukturat algjebrike, duke përfshirë shprehje algebrake dhe ekuacione. 2. Gjeometrin: Merret me format dhe dimensionet gjeometrike, përfshirë figurat dhe raportet e tyre. 3. Analizën Matematike: Hulumton koncepte si limitet, derivate dhe integralet, duke përfshirë analizën diferenciale dhe integrale. 4. Teorinë e Numrave: Kërkohet për numrat dhe marrëdhëniet midis tyre, përfshirë studimin e numrave të plotë, numrave racionalë dhe numrave reale. 5. Logjikën Matematike Studion rregullat dhe mënyrat e përdorimit të logjikës në matematikë. 6. Teorinë e Grupit: Merret me grupet, strukturat algebrorë që kanë një operacion të caktuar. 7. Teorinë e Kategorisë: Është një degë e matematikës që shqyrton marrëdhëniet e përgjithshme dhe strukturat midis strukturave matematikore. 8. Teorinë e Gjitheve: Një fushë relativisht e re që përdor matematikën për të përshkruar dhe kuptuar natyrën dhe universin.

Zhvillimi i matematikës ka ndodhur në shumë periudha dhe kulturat e ndryshme kanë kontribuar në zhvillimin e saj. Nga matematika e lashtë greke tek matematika moderne, konceptet dhe metodat kanë shtrirë për të krijuar një fushë shumë të thellë dhe të kompleksuar. Matematika përdoret gjithashtu në shumë fusha tjera të shkencave dhe teknologjisë për të zgjidhur probleme dhe për të zhvilluar modele të ndryshme.

Matematika dallohet nga shkencat tjera për një lidhje të veçantë që ka ajo me realitetin. Ajo është e një natyre të pastër intelektuale, e bazuar tek një seri aksiomash të deklaruara të vërteta (do të thotë që aksiomat nuk i janë nënshtruar asnjë eksperience por janë të frymëzuara nga eksperienca) ose mbi disa postulate përkohësisht të pranuara. Një pohim matematikor – i quajtur përgjithësisht teoremë ose propozicion konsiderohet i vërtetë nëse procesi i vërtetimit formal që përcakton vlefshmërinë e saj respekton një strukturë arsyetuese logjike-deduktive.

Matematika eshte nje mjet esencial ne shume fusha si shkencat natyrore, inxhinieria, mjekesia, financa dhe shekncat sociale.

Matematika merret me studimin e raporteve sasiore dhe cilësore të objekteve konkrete dhe abstrakte, si dhe me studimin e formave hapësinore. Ajo është shkencë që studion relacionet dhe në thelbin e saj është kuptimi i numrit. Matematika është shkencë deduktive d.m.th përfundimet e saj janë të përgjithshme dhe janë rrjedhim logjik i aksiomave. Matematika ka nje lidhje te vecante edhe me fiziken.

Matematika eshte nje nga lendet me pak te preferuara shkollore.