Raca ariane

Raca ariane është një koncept historik i racës që u shfaq në fund të shekullit të 19-të për të përshkruar njerëzit që rrjedhin nga proto-indo-evropianët si një grup racor . ^{[1] [2]} Terminologjia rrjedh nga përdorimi historik i "Arian", i përdorur nga Indo-Iranianët modernë si epiteti i "fisnik". Dëshmitë antropologjike, historike dhe arkeologjike nuk e mbështesin vlefshmërinë e këtij koncepti. ^{[2] [3]}

Koncepti rrjedh nga nocioni se folësit origjinalë të gjuhës proto-indo-evropiane ishin paraardhës të dallueshëm të një ekzemplari epëror të njerëzimit, ^{[4] [5]} dhe se pasardhësit e tyre deri në ditët e sotme përbëjnë ose një racë të veçantë ose një nën-racë të racës Kaukaziane, krahas racës semite dhe racës hamite . ^{[6] [7]} Kjo qasje taksonomike për kategorizimin e grupeve të popullsisë njerëzore tani konsiderohet të jetë e gabuar dhe biologjikisht e pakuptimtë për shkak të ngjashmërisë së ngushtë gjenetike dhe ndërlidhjeve të ndërlikuara midis këtyre grupeve . ^{[8] [9] [10]}

Termi u adoptua nga shkrimtarë të ndryshëm racistë dhe antisemitë gjatë shekullit të 19-të, duke përfshirë Arthur de Gobineau, Richard Wagner dhe Houston Stewart Chamberlain, ^[11] racizmi shkencor i të cilëve ndikoi në ideologjinë racore të mëvonshme naziste . ^[5] Nga vitet 1930, koncepti ishte lidhur si me nazizmin ashtu edhe me nordikizmin, ^[12] dhe përdorej për të mbështetur ideologjinë supremaciste të bardhë të arianizmit që portretizonte racën ariane si një " racë mjeshtërore ", ^[13] me jo-arianët që konsideroheshin si racialisht të poshtëm ( Untermensch, lit. 'nënnjeri" ) dhe një kërcënim i qënësishëm që do të zhdukej . ^[14] Në Gjermaninë naziste, këto ide përbënin një pjesë thelbësore të ideologjisë shtetërore që çoi tek Holokausti . ^{[15] [16]}

1. ^ Knight Dunlap (tetor 1944). "The Great Aryan Myth". The Scientific Monthly. American Association for the Advancement of Science. 59: 296–300. Bibcode:1944SciMo..59..296D. JSTOR 18253. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ ^{a b} Arvindsson 2006. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFArvindsson2006 (Ndihmë!)
3. ^ Ramaswamy, Sumathi (qershor 2001). "Remains of the race: Archaeology, nationalism, and the yearning for civilisation in the Indus valley". The Indian Economic & Social History Review. 38 (2): 105–145. doi:10.1177/001946460103800201. ISSN 0019-4646. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
4. ^ Pereltsvaig & Lewis 2015. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFPereltsvaigLewis2015 (Ndihmë!)
5. ^ ^{a b} Anthony 2007. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFAnthony2007 (Ndihmë!)
6. ^ Mish, Frederic C., Editor in Chief Webster's Tenth New Collegiate Dictionary Springfield, Massachusetts. 1994 – Merriam-Webster See original definition (definition #1) of "Aryan" in English. 0. 66
7. ^ Meyers Konversations-Lexikon, 4th edition, 1885–90, T11, p. 476.
8. ^ Templeton, A. (2016). "Evolution and Notions of Human Race". përmbledhur nga Losos, J.; Lenski, R. (red.). How Evolution Shapes Our Lives: Essays on Biology and Society. Princeton; Oxford: Princeton University Press. fq. 346–361. doi:10.2307/j.ctv7h0s6j.26. ISBN 9780691170398. JSTOR j.ctv7h0s6j. ... the answer to the question whether races exist in humans is clear and unambiguous: no. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
9. ^ Wagner, Jennifer K.; Yu, Joon-Ho; Ifekwunigwe, Jayne O.; Harrell, Tanya M.; Bamshad, Michael J.; Royal, Charmaine D. (shkurt 2017). "Anthropologists' views on race, ancestry, and genetics". American Journal of Physical Anthropology. 162 (2): 318–327. doi:10.1002/ajpa.23120. PMC 5299519. PMID 27874171. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
10. ^ American Association of Physical Anthropologists (27 mars 2019). "AAPA Statement on Race and Racism". American Association of Physical Anthropologists. Marrë më 19 qershor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
11. ^ Paul B. Rich (1998). "Racial ideas and the impact of imperialism in Europe". The European Legacy. 3 (1): 30–33. doi:10.1080/10848779808579862. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
12. ^ Gregor, A James (1961). "Nordicism Revisted". Phylon. 22 (4): 352–360. doi:10.2307/273538. JSTOR 273538. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
13. ^ Bryant 2001. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFBryant2001 (Ndihmë!)
14. ^ Longerich, Peter (2010). Holocaust: The Nazi Persecution and Murder of the Jews. Oxford University Press. ISBN 978-0191613470. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
15. ^ Gordon, Sarah Ann (1984). Hitler, Germans, and the "Jewish Question". Mazal Holocaust Collection. Princeton, N.J.: Princeton University Press. fq. 96. ISBN 0-691-05412-6. OCLC 9946459. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
16. ^ "Aryan". Holocaust Encyclopedia, United States Holocaust Memorial Museum. Marrë më 25 shkurt 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)