Arius | |
---|---|
Panahon | 3rd and 4th centuries AD |
Rehiyon | North Africa, Egypt |
Ipinanganak | AD 256 Libya |
Namatay | AD 336 Constantinople |
Okupasyon | Theologian, Presbyter |
Wika | Greek |
Tradition or movement | Arian |
Mga kilalang ideya | Homoiousia, Subordinationism |
Mga kilalang akda | Thalia |
Mga impluwensiya | Origen of Alexandria, Antiochene Theology |
Naimpluwnsiyahan | Michael Servetus |
Si Arius[1] (250 o 256–336) ay isang asetikong presbiterong Kristiyano sa Alexandria, Ehipto ng simbahan ng Baucalis at may pinagmulang Libyan. Ang kanyang mga katuruan tungkol sa kalikasan ng pagkadiyos na nagbibigay diin sa pagkadiyos ng Ama sa Ana at ang kanyang pagsalungat sa Kristolohiyang Trinitarianismo ay gumawa sa kanyang pangunahing paksa sa Unang Konseho ng Nicaea na tinipon ng Emperador Constantine noong 325 CE. Pagkatapos gawing legal at pormal nina Emperador Licinius at Constantine ang [Kristiyanismo]] sa Imperyo Romano, ang bagong kinikilalang Simbahang Katoliko ay naghangad na pag-isahin at liwanagin ang teolohiya nito. Ang mga Krisityano na naniniwala sa Trinitarianismo gaya ni Athanasius ay gumgamit kay Arius at Arianismo bilang mga epithet upang ilarawan ang mga hindi umaayon sa kanilang doktrinang kapwa-katumbas na Trinitarianismo na isang isang kristolohiyang kumakatawan sa Ama at Anak bilang "ng isang kalikasan"(konsubstansiyal) at kapwa-walang hanggan. Bagaman ang halos lahat ng mga positibong kasulatan tungkol sa teolohiya ni Arius ay sinupil o winasak, ang mga negatibong kasulatan ay naglalarawan sa teolohiya ni Arius bilang ang isa kung saan may isang panahon bago ang Anak ng Diyos nang ang tanging Diyos Ama lamang ang umiiral. Sa kabila ng magkakasamang pagsalungat mga ito, ang mga Arian o hindi-trinitarianong simbahang Kristiyano ay nagpatuloy sa buong Europa at Hilagang Aprika sa iba't ibang mga kahariang Gothiko at Alemaniko hanggang sa supilin ng pananakop military o boluntaryong pag-akay sa maharlika sa pagitan ng ika-5 at ika-7 siglo CE. Bagaman ang Arianismo ay nagmumungkahi na si Arius ang tagapagsimula ng katuruang nagdadala ng kanyang pangalan, ang debate tungkol sa tiyak na relasyon ng Anak at Ama ay hindi nagmula sa kanya. Ang paksang ito ay tinatalakay na sa mga dekada bago ang kanyang pagdating. Pinasidhi lamang ni Arius ang kontrobersiya at dinala ito sa mas malawak na mga tagapakinig sa Simbahan kung saan ang ibang mga Arian gaya nin Eusebius ng Nicomedia ay nagpatunay na higit na impluwensiya sa matagal na panahon.