Mais

Maize
Kabilang ang mga bulaklak na lalaki at babae
Katayuan ng pagpapanatili
Pinakamaliit na Pag-alala  (IUCN 3.1)[1]
Klasipikasyong pang-agham
Kaharian:	Plantae
Klado:	Tracheophytes
Klado:	Angiosperms
Klado:	Monocots
Klado:	Commelinids
Orden:	Poales
Pamilya:	Poaceae
Subpamilya:	Panicoideae
Sari:	Zea
Espesye:	Z. mays
Pangalang binomial
Zea mays L.

Ang mais (Zea mays) ay isang mataas na matabang damo na nagbubunga ng butil na angkak. Dinomestikado ito ng mga katutubo sa timog Mehiko noong mga 9,000 taon na ang nakalilipas mula sa ligaw na teosinte. Itinanim ito ng mga katutubong Amerikano kasama ang priholes at kalabasa sa polikulturang Tatlong Magkakapatid na Babae. Nagdudulot ang madahong tangkay ng halaman ng mga lalaking pamumukadkad o palawit na nakakalikha ng bulo, at mga babaeng pamumukadkad na tinatawag na tainga. Ang mga tainga ay nagbubunga ng butil, na kilala bilang ubod (o kernel) o buto. Sa modernong komersyal na mga bariyedad, karaniwang ang mga ito na dilaw o puti; maaaring maraming mga kulay ang iba pang mga bariyedad.

Umaasa ang mais sa mga tao para sa pagpaparami nito. Mula sa Palitang Kolumbiyano, ito ang naging pangunahing pagkain sa maraming bahagi ng mundo, na nahigitan ng mais ang kabuuang produksyon ng trigo at bigas. Karamihan ginagamit ang mais para sa pakain sa hayop, maging bilang butil o bilang buong halaman, na maaaring itali o gawing mas malasang ensilahe. Tinatawag na matamis na mais ang mga uri ng mais na mayaman sa asukal na itinatanim para kainin ng tao, habang ginagamit ang mga uri ng mais pambukid bilang pakain sa hayop, para gawin tulad ng giniling na mais (o cornmeal) o masa ng mais, gawgaw na mais, sirup na mais, dinidiin para maging mantika na mais, bilang mga inuming nakalalasing tulad ng wisking bourbon, at bilang mga kemikal na panggatong kabilang ang etanol at iba pang mga biofuel.

1. ↑ Contreras, A.; Ruíz Corral, J. A.; Menjívar, J.; Aragón Cuevas, F.; González Ledesma, M.; Sánchez, J. J. (2019). "Zea mays". The IUCN Red List of Threatened Species 2019: E.T77726273A77726310 (sa wikang Ingles). doi:10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T77726273A77726310.en.