Back تكاثر متباين الأمشاج Arabic Анізагамія Byelorussian Анизогамия Bulgarian অ্যানাইসোগ্যামি Bengali/Bangla Anizogamija BS Anisogàmia Catalan Anizogamie Czech Anisogami Danish Anisogamy English Heterogamia Spanish
| Makale serilerinden |
| Biyolojik cinsiyet |
|---|
 |
| Biyolojik terimler |
| Eşeyli üreme |
| İnsan cinselliği |
| Cinsel sistem |
Anizogami, boyut ve/veya biçim bakımından farklılık gösteren iki gametin birleşmesini veya kaynaşmasını içeren bir eşeyli üreme şeklidir. Daha küçük olan gamet erkektir, bir sperm hücresidir, daha büyük olan gamet ise dişidir, tipik olarak bir yumurta hücresidir. Anizogami çok hücreli organizmalar arasında baskındır.[1] Hem bitkilerde hem de hayvanlarda gamet boyutu farkı, dişiler ve erkekler arasındaki temel farktır.[2]
Anizogami büyük olasılıkla izogamiden evrimleşmiştir.[3] Erkek ve dişinin biyolojik tanımı gamet büyüklüğüne dayandığından, anizogaminin evrimi erkek ve dişi cinsiyetlerinin evrimsel kökeni olarak görülmektedir.[4][5] Anizogami hem doğal seçilimin hem de cinsel seçilimin bir sonucudur[6] ve cinsiyetleri, davranışlardaki cinsiyet farklılıkları da dahil olmak üzere farklı birincil ve ikincil cinsiyet özelliklerine yönlendirmiştir.[7][8]
Geoff Parker, Robin Baker ve Vic Smith, anizogaminin evrimi için modern evrim teorisiyle tutarlı bir matematiksel model sunan ilk kişilerdir.[4] Teorileri geniş çapta kabul görmüştür ancak anizogaminin evrimi hakkında alternatif hipotezler de mevcuttur.[1][9]
- ^ a b Lehtonen, J.; Kokko, Hanna; Parker, Geoff A. (October 2016). "What do isogamous organisms teach us about sex and the two sexes?". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. 371 (1706). doi:10.1098/rstb.2015.0532. PMC 5031617 $2. PMID 27619696.
- ^ Davies, Nicholas B.; Krebs, John R. (17 Temmuz 2009). An Introduction to Behavioural Ecology. John Wiley & Sons. ss. 175-206. ISBN 978-1-4443-1402-1. 28 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ Pitnick, Scott S.; Hosken, Dave J.; Birkhead, Tim R. (2008). Sperm Biology: An Evolutionary Perspective. Academic Press. ss. 43-44. ISBN 978-0-08-091987-4.
- ^ a b Lehtonen, Jussi (5 Mart 2021). "The Legacy of Parker, Baker and Smith 1972: Gamete Competition, the Evolution of Anisogamy, and Model Robustness". Cells. 10 (3): 573. doi:10.3390/cells10030573. ISSN 2073-4409. PMC 7998237 $2. PMID 33807911.
- ^ Togashi, Tatsuya; Bartelt, John L.; Yoshimura, Jin; Tainaka, Kei-ichi; Cox, Paul Alan (21 Ağustos 2012). "Evolutionary trajectories explain the diversified evolution of isogamy and anisogamy in marine green algae". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 109 (34): 13692-13697. Bibcode:2012PNAS..10913692T. doi:10.1073/pnas.1203495109. ISSN 0027-8424. PMC 3427103 $2. PMID 22869736.
- ^ Leonard, Janet; Cordoba-Aguilar, Alex (19 Temmuz 2010). The Evolution of Primary Sexual Characters in Animals (İngilizce). Oxford University Press, USA. ss. 18-20. ISBN 978-0-19-532555-3. 28 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
- ^ Encyclopedia of Animal Behavior (İngilizce). 2. Academic Press. 21 Ocak 2019. s. 7. ISBN 978-0-12-813252-4. 28 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ Andersson, Malte (31 Aralık 2019). Sexual Selection (İngilizce). Princeton University Press. ISBN 978-0-691-20727-8. 28 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ Majerus, M. E. N. (2003). Sex Wars: Genes, Bacteria, and Biased Sex Ratios (İngilizce). Princeton University Press. ss. 7-8. ISBN 978-0-691-00981-0. 28 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.