Asurlular

Asurlular Akadca:
MÖ 2025-MÖ 609
Asur sembolü
Antik Asur bölgesini (kırmızı) ve MÖ 7. yüzyılda Yeni Asur İmparatorluğu'nun sınırlarını (turuncu) gösteren harita
Başkent	Asur (MÖ 2025-1233) Kar-Tukulti-Ninurta (MÖ 1233-1207) Asur (MÖ 1207-879) Nimrud (MÖ 879-706) Dur-Şarrukin (MÖ 706-705) Ninova (MÖ 705-612) Harran (MÖ 612-609)
Hükûmet	Monarşi
Asur kralı
• MÖ 2025 I. Puzur-Asur (ilk) • MÖ 612-609 II. Asur-uballit (son)
Tarihî dönem	Tunç Çağı ve Demir Çağı
• Kuruluşu MÖ 2025 • Dağılışı MÖ 609
Öncüller Ardıllar Üçüncü Ur Hanedanı Yeni Babil İmparatorluğu Medya Devleti

Asur İmparatorluğu, Asur Devleti veya Asurya, MÖ 2025 ile MÖ 612 yılları arasında var olmuş ve Sami halklardan oluşmuş bir Antik Çağ Mezopotamya imparatorluğuydu. Devlet ilk başta Kuzey Irak'ta, Dicle kıyısında bulunan Asur (Aššur) şehrinden oluşmuşken, Güney Mezopotamya ve Doğu ile olan ticari ilişkilerden yararlanarak gelişmiş ve toprakları genişleyerek bir imparatorluğa dönüşmüştür. Anadolu'daki en büyük ticaret kolonileri Kültepe'de (Kayseri) bulunmaktaydı. Başkentleri Ninova'ydı.

Antik Asur tarihi erken Tunç Çağı'ndan geç Demir Çağı'na kadar uzanır ve modern tarihçiler tarafından tipik olarak birkaç farklı döneme ayrılır. Bu dönemler Erken Asur dönemi (yaklaşık MÖ 2600-2025), Eski Asur dönemi (yaklaşık MÖ 2025-1364), Orta Asur dönemi (yaklaşık MÖ 1363-912), Yeni Asur dönemi (MÖ 911-609) ve imparatorluk sonrası dönemdir (MÖ 609- MS 240). Bu bölünmeler siyasi olaylara ve zaman içinde dilde meydana gelen kademeli değişikliklere dayanmaktadır.^[1]

Asur'un ilk başkenti Assur, MÖ 2600 civarında kurulmuştur. Ancak Assur'un bağımsız bir şehir haline gelmesi MÖ 21. yüzyılda Üçüncü Ur Hanedanlığı'nın çöküşüne kadar sürmüştür. Bu noktada, I. Puzur-Aşur ile başlayan bir dizi bağımsız kral şehri yönetmeye başladı. Asur'un gücü Mezopotamya'nın kuzey bölgesinde yoğunlaşmış ve etkisi tarih boyunca çeşitlilik göstermiştir.

Antik çağ boyunca Assur şehri, MÖ 14. yüzyılın başlarında I. Aşur-uballit yönetiminde Orta Assur İmparatorluğu'nu kurarak baskın bir güç olarak ortaya çıkmadan önce yabancı yönetim ve hâkimiyet dönemleri yaşamıştır. Hem Orta hem de Yeni Asur dönemlerinde Asur, güneydeki Babil ile birlikte Mezopotamya'daki en büyük krallıklardan biri olmuştur. Hatta zaman zaman Asur, antik Yakın Doğu'nun lider gücü haline gelmiştir.

Asur gücünün zirvesine, ordusunun dünya çapında en güçlü askeri kuvvet olarak kabul edildiği Yeni Asur döneminde ulaşmıştır. Özellikle Asurlular o dönemde doğuda günümüz İran'ından batıda Mısır'a kadar uzanan dünya tarihinin en büyük imparatorluklarından birini kurmuşlardır.^[1]

Yeni Asur İmparatorluğu MÖ 7. yüzyılın sonlarında, yaklaşık bir yüzyıl boyunca Asur egemenliği altında yaşamış olan Babilliler ve Medler koalisyonu tarafından fethedilerek yıkıldı. Asur'un çekirdek kentsel bölgesi Med-Babil'in Asur İmparatorluğu'nu fethi sırasında büyük ölçüde tahrip edilmiş ve ardından gelen Yeni Babil İmparatorluğu burayı yeniden inşa etmek için çok az kaynak harcamış olsa da, eski Asur kültürü ve gelenekleri imparatorluk sonrası dönem boyunca yüzyıllarca ayakta kalmaya devam etmiştir. Asur, Seleukos ve Parthian imparatorlukları döneminde bir toparlanma yaşadı, ancak Assur'un kendisi de dahil olmak üzere bölgedeki birçok şehri ve yarı bağımsız Asur bölgelerini yağmalayan Sasani İmparatorluğu döneminde tekrar geriledi. Kuzey Mezopotamya'da modern zamanlara kadar hayatta kalan Asur halkı, MS 1. yüzyıldan itibaren yavaş yavaş Hıristiyanlaştırıldı. Eski Mezopotamya dini Assur'da MS 3. yüzyıldaki son yağmaya kadar ve ondan sonraki yüzyıllar boyunca diğer bazı kalelerde varlığını sürdürmüştür.^[1]

Eski Asur'un başarısı yalnızca mücadeleci savaşçı krallarından değil, aynı zamanda yenilikçi ve sofistike idari sistemler aracılığıyla fethedilen toprakları verimli bir şekilde birleştirme ve yönetme becerisinden kaynaklanıyordu. Eski Asur'da öncülük edilen savaş ve yönetim alanındaki yenilikler daha sonraki imparatorluk ve devletlerde binlerce yıl boyunca kullanılmıştır. Antik Asur aynı zamanda büyük kültürel öneme sahip bir miras bırakmıştır, özellikle Yeni Asur İmparatorluğu aracılığıyla daha sonraki Asur, Greko-Romen ve İbranice edebi ve dini geleneğinde önemli bir etki yaratmıştır.^[2]

1. ^ ^{a b c} Frahm, Eckart (7 Nisan 2017). "The Neo‐Assyrian Period (ca. 1000–609<scp>bce</scp>)". A Companion to Assyria: 161-208. doi:10.1002/9781118325216.ch8. 
2. ^ "Assyrian Empire". education.nationalgeographic.org (İngilizce). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023.