El-Kaide

El-Kaide
القاعدة‎
El-Kaide ile kendisine bağlı bazı oluşumlar tarafından kullanılan Kara sancak
Kuruluş	1988
Bağlı gruplar	El-Kaide Merkez (1988-günümüz) Irak el-Kaidesi (2004-2006, Ocak 2006'da Mücahit Şura Meclisi oldu) Mücahit Şura Meclisi (2006, Ekim 2006'da Irak İslam Devleti oldu) Irak İslam Devleti (2006-2013, Nisan 2013'te Irak ve Şam İslam Devleti oldu) Irak ve Şam İslam Devleti (2013'te ayrıldı) Mağrip el-Kaidesi (2007-günümüz) Tehvid el-Cihad (2008-günümüz) Arap Yarımadası el-Kaidesi (2009-günümüz) Eş-Şebab (2010-günümüz) En-Nusra Cephesi (2012-2016) El-Murabitun (2013-2015, Aralık 2015'te Mağrip el-Kaidesi'ne katıldı) Cund el-Aksa (2014-günümüz) Hint Altkıtası el-Kaidesi (2014-günümüz) Horasan Grubu Sina Yarımadası el-Kaidesi El-Kaide Kürt Taburları Bosna-Hersek el-Kaidesi (c. 1992-günümüz) Ebu Hafsa el-Mısri Tugayları Tanzim Kaide el-Cihad Yemen el-Kaidesi (c. 2000-2009) Suudi Arabistan el-Kaidesi (?-2009)
Lider(ler)	Usame bin Ladin (1988-2011) Eymen ez-Zevahiri (2011-2022) Seyfü'l Adl (2022-günümüz) (de facto)
Etkin bölgeler	Dünya çapında (ağırlıklı olarak Orta Doğu)
İdeoloji	Ümmetçilik[1] İslami köktendincilik[2] İslamcılık[3][4][5][6] Selefîlik[4][5][7][8][9] Cihatçı Selefilik[4][5][7][10] Vehhabîlik[11][12] Kutubçuluk[3][5][13][14] Amerikan karşıtlığı[15] Batı karşıtlığı[16] Antikomünizm[17] Antisiyonizm[18][19][20] Antisemitizm[18][19][20][21][22][23] Şiilik karşıtlığı[24]
Siyasi yelpaze	Aşırı sağ
Müttefikler	Ceyş-i Muhammed Ensar el-İslam (iddia) Hakkani ağı İslam Cemaati Kafkasya Emirliği Leşker-i Tayyibe Mısır İslam Cihadı Özbekistan İslami Hareketi Taliban Tehrik-i Taliban Pakistan Türkistan İslam Partisi
Rakip(ler)	NATO Amerika Birleşik Devletleri  Birleşik Krallık  Avustralya  Kanada  İtalya  Fransa  Hollanda  Türkiye  Almanya  Belçika  Lüksemburg  Norveç  Portekiz  Yunanistan  İzlanda  Avusturya  Romanya  Macaristan  Kıbrıs Cumhuriyeti  Danimarka  Polonya  Estonya  Letonya  Litvanya  Çekya  Slovenya  Slovakya  Arnavutluk  Hırvatistan  İsveç  Finlandiya Avrupa Birliği (NATO üyesi olmayanlar)  İrlanda   İsviçre NATO üyesi olmayanlar (el-Kaide ve ortaklarına direkt düşman olanlar)  Pakistan  Hindistan  Cezayir  Suriye  Suudi Arabistan  Yemen  Mali  Kenya  Somali  Rusya  Brezilya  Japonya  Kuzey Kore  Güney Kore  Filipinler  İsrail  Ukrayna  Sırbistan  Bosna-Hersek  Kosova  Azerbaycan  Belarus  Şili  Arjantin  Kolombiya  Kazakistan Ülke olmayan rakipleri Hizbullah Husiler Irak ve Şam İslam Devleti
Çatışma(lar)	Terörizmle Savaş Afganistan'da Afganistan İç Savaşı (1996-2001) Afganistan Savaşı (2001-2021) Afganistan Savaşı (2015-günümüz) Tacikistan'da Tacikistan İç Savaşı Rusya'da İkinci Çeçen Savaşı Yemen'de Yemen'deki el-Kaide ayaklanması Mağrip'te Mağrip İsyanı Kuzey Mali çatışması Irak'ta Irak Savaşı Irak İsyanı Pakistan'da Veziristan Savaşı Belucistan Çatışması Somali'de Somali Savaşı (2006-09) Somali Savaşı (2009-günümüz) Suriye'de Suriye İç Savaşı Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı yapılan askerî müdahaleler Mısır'da Sina Ayaklanması Mısır krizi

El-Kaide (Arapça: القاعدة, Türkçe: Kural), dünya çapında faaliyet gösteren radikal İslamcı ve Selefî silahlı örgüt. Kökenleri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalede bulunduğu döneme dayanan örgüt, 1988 yılında kuruldu. BMGK, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar ile birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Aralarında 11 Eylül ve 2002 Bali saldırılarının da bulunduğu, bir kısmı sivilleri hedef alan çeşitli saldırıların sorumluluğunu üstlenmiştir.

Kuruluşundan, 2 Mayıs 2011'de Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen harekât sonucunda öldürülmesine kadar liderliğini, kurucusu Usame bin Ladin'in yürüttüğü örgütün liderliğini günümüzde Usame bin Ladin'in iki yardımcısından biri olan Eymen ez-Zevahiri sürdürmektedir. Ez-Zevahiri, yayınladığı ses kaydında Taliban'ın yeni lideri Ahtar Mansur'a bağlılığını açıklamıştır.^[25] El-Kaide, Yemen'de birçok yeri ele geçirmiş durumdadır.^[26]

1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Atwan isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
2. ^ Bergen, Peter L., Holy war, Inc.: Inside the Secret World of Osama bin Laden, New York: Free Press, 2001., pp. 70-71
3. ^ ^{a b} Gallagher & Willsky-Ciollo 2021, s. 14
4. ^ ^{a b c} Bokhari, Kamran; Senzai, Farid, (Ed.) (2013). "Rejector Islamists: al-Qaeda and Transnational Jihadism". Political Islam in the Age of Democratization. New York: Palgrave Macmillan. ss. 101-118. doi:10.1057/9781137313492_6. ISBN 978-1-137-31349-2. 
5. ^ ^{a b c d} Moussalli, Ahmad S. (2012). "Sayyid Qutb: Founder of Radical Islamic Political Ideology". Akbarzadeh, Shahram (Ed.). Routledge Handbook of Political Islam (1.1sayfalar=24-26 bas.). Londra ve New York: Routledge. ISBN 978-1-138-57782-4. LCCN 2011025970. 
6. ^ O'Bagy, Elizabeth (2012). Middle East Security Report: Al-Qaeda Sunni Islamist Rebels – Jihad in Syria (PDF). 6. Washington, D.C. s. 27. 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2012. 
7. ^ ^{a b} Livesey, Bruce (25 Ocak 2005). "Special Reports – The Salafist Movement: Al Qaeda's New Front". PBS Frontline. WGBH. 28 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. 
   Geltzer, Joshua A. (2011). US Counter-Terrorism Strategy and al-Qaeda: Signalling and the Terrorist World-View (Reprint bas.). Routledge. s. 83. ISBN 978-0-415-66452-3. 
8. ^ "The Future of Terrorism: What al-Qaida Really Wants". Der Spiegel. 12 Ağustos 2005. 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. 
9. ^ "Al-Qaeda seeks global dominance". The Daily Telegraph. Londra. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
   "Jihadists Want Global Caliphate". ThePolitic.com. 27 Temmuz 2005. 30 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. 
   Pike, John. "Al-Qaida". Globalsecurity.org. 16 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. 
   Burke, Jason (21 Mart 2004). "What exactly does al-Qaeda want?". The Guardian. Londra. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022. 
10. ^ Moghadam, Assaf (2008). The Globalization of Martyrdom: Al Qaeda, Salafi Jihad, and the Diffusion of Suicide Attacks. Johns Hopkins University Press. s. 48. ISBN 978-0-8018-9055-0. 
11. ^ Ghanmi, Elyès; Punzet, Agnieszka (11 Haziran 2013). "The involvement of Salafism/Wahhabism in the support and supply of arms to rebel groups around the world" (PDF). European Parliament. 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022. 
12. ^ Hudson, Valerie (30 Haziran 2015). The Hillary Doctrine. Columbia University. s. 154. ISBN 978-0-231-53910-4. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 
13. ^ Aydınlı, Ersel (2018) [2016]. "The Jihadists pre-9/11". Violent Non-State Actors: From Anarchists to Jihadists (1.1seri=Routledge Studies on Challenges, Crises, and Dissent in World Politics bas.). Londra ve New York: Routledge. s. 66. ISBN 978-1-315-56139-4. LCCN 2015050373. 
14. ^ Wright 2006, s. 79
15. ^ "Text of Fatwah Urging Jihad Against Americans". 22 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2006. 
16. ^ Sherlock, Ruth (2 Aralık 2012). "Inside the most extreme wing". The Daily Telegraph. Londra. 10 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012. 
17. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; AntiSoviet isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
18. ^ ^{a b} "Conversation with Terror". Time. January 1999. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. 
19. ^ ^{a b} "Full text: bin Laden's 'letter to America' | World news". The Observer. 26 Ağustos 2013. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
20. ^ ^{a b} "Jihad Against Jews and Crusaders". 23 Şubat 1998. 21 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2010. 
21. ^ "frontline: the terrorist and the superpower: who is bin laden?: interview with osama bin laden (in may 1998)". pbs.org. 8 Mayıs 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
22. ^ "New ISIS and Al-Qaeda propaganda prioritize the US and Jews as targets". Anti-Defamation League. 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022. 
23. ^ "ISIS Augments Its Threats Against Israel". Anti-Defamation League. 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022. 
24. ^ Glenn, Cameron (28 Eylül 2015). "Al Qaeda v ISIS: Ideology & Strategy". Woodrow Wilson International Center for Scholars. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022. 
25. ^ "El Kaide Taliban'ın yeni liderine biat etti". Hürriyet. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. 
26. ^ "El-Kaide, Yemen'de harekete geçti! - Asya Haberleri". Haber7.com. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.