Epigravettiyen

Epigravettiyen
(~21,000 – 10,000 cal. BP^[1])

European LGM göçmenler, y. 20,000 BP       Solutreyen       Epigravettiyen
Alternatif adları	Tardigravettiyen
Evre	Geç Üst Paleolitik
Bölge	Güney ve Doğu Avrupa
Ana sit	Yok (çünkü muhtemelen Gravettiyenin bir devamı)
Önemli sitler	Paglicci, Arene Candide, Riparo Tagliente [de], Dolní Věstonice
Öncül	Gravittiyen
Ardıl	Mezolitik kültürler
Tanımlayan	Georges Laplace [fr], 1958 (modernden daha geniş anlam)[2] Broglio, Laplace et al., 1963 (“Tardigravettiano”'nun modern anlamı)[3]

Epigravettiyen (Yunanca: epi "yukarıda, tepede" ve Gravettiyen kelimelerinin birleşiminden), Avrupa'da Üst Paleolitik dönemin son arkeolojik endüstrilerinden ve kültürlerinden biriydi. Yaklaşık 21.000 cal BP civarında Son Buzul Maksimum'undan sonra ortaya çıktı ve Gravettiyen kültürünün kültürel bir türevi olarak kabul edilir. İlk olarak 1964'te Georges Laplace tarafından İtalya'da bulunan çeşitli litik endüstrilere atıfta bulunarak Tardigravettiyen (Geç Gravettiyen) olarak adlandırılan kültür^[4] daha sonra bağımsız karakterini daha iyi vurgulamak için yeniden adlandırıldı.

Üç alt faz, Erken Epigravettiyen (20.000 ila 16.000 BP), Gelişmiş Epigravettiyen (16.000 ila 14.000 BP) ve Son Epigravettiyen (14.000 ila 8.000 BP), bazı alt bölümlere ayrılmış ve yeniden sınıflandırılmıştır.^[5][6][7] Bu anlamda, Epigravettiyen basitçe ~21.000 BP'den sonra,^{[bu tarih kalibre edildi mi?]} Solutreyen, Fransa ve İspanya'nın çoğunda Gravettiyen'in yerini aldığında ortaya çıkmıştır.

Birkaç Epigravettiyen kültür merkezi, Avrupa'da 22.000 BP'den sonra eş zamanlı olarak gelişti. Bunlar güney, orta ve güney-batı Fransa, İtalya, Balkanlar, Kafkaslar, Ukrayna ve Batı Rusya dahil olmak üzere doğu Avrupa'nın çoğunda, Volga Nehri kıyılarına kadar uzanmaktadır.

Litik kompleksi ilk olarak İtalya'da çok sayıda yerde belgelenmiştir. Fasiyeslerde büyük coğrafi ve yerel değişkenlik mevcuttur, ancak tüm alanlar, destekli dilgiler, destekli uçlar ve düzeltili uçlu dilgicikler gibi mikrolitlerin baskınlığı ile karakterize edilir.^[8]

Epigravettiyen, 10.000 BP'den sonra Mezolitik kültürlerin yerini aldığı Üst Paleolitik'in son aşamasıdır.^[9]

Mayıs 2016'da Nature'da yayınlanan bir genetik çalışmada, İtalya'daki Ripari Villabruna'dan Epigravettiyen bir erkek kalıntılar incelendi. Baba haplogrup R1b1 ve anne haplogrup U5b'yi taşıyordu. Daha önceki bir çalışmada incelenen Gürcistan'daki Satsurblia Mağarası'ndan bir Epigravettiyen babanın haplogrup J2 ve anne haplogrup K3'ü taşıdığı bulunmuştur.^[10]

1. ^ Cyril Montoya. "Apport de l'analyse technique à la compréhension de l'évolution des groupes humains épigravettiens d'Italie Nord Orientale: la production lithique de l'US 15a-65 du Riparo Dalmeri" (PDF). Université de Provence. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2019. 
2. ^ G. Laplace. "Recherches sur l'origine et l'évolution des complexes leptolithiques. Le problème des Périgordiens I et II et l'hypothèse du synthétotype aurignaco-gravettien. Essai de typologie analytique". Quaternaria (Fransızca). 4: 133-164. 
3. ^ A. Broglio; G. Laplace; F. Zorzi. "I depositi quaternari di Ponte di Veia. Le industrie". Memorie del Museo Civico di Storia Naturale di Verona (İtalyanca). 11: 325-367. 
4. ^ Laplace (1964). "Les subdivisions du Leptolithique italien. Étude de typologie analytique". Bullettino di Paletnologia Italiana. 73: 25-63. 
5. ^ Earliest Italy: An Overview of the Italian Paleolithic and Mesolithic. Springer Science & Business Media. 11 Nisan 2006. ss. 238-. ISBN 978-0-306-47195-7. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2022. 
6. ^ Giulia Ricci, Margarita Vadillo Conesa, Fabio Martini (2019). "Through diachronic discontinuities and regionalization: The contribution of the analysis of the lithic industries from Grotta della Serratura (Strata 10-9) in the definition of Epigravettian in the southern Italian peninsula". Journal of Archaeological Science: Reports. 24: 175-191. doi:10.1016/j.jasrep.2018.11.038. 
7. ^ "Epigravettian". Archaeology Wordsmith. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2019. 
8. ^ "Glacial and post-glacial adaptations of hunter-gatherers: Investigating the late Upper Paleolithic and Mesolithic subsistence strategies in the southern steppe of Eastern Europe" (PDF). Unite Histoire Naturelle de l’Homme Prehistorique, Sorbonne Universités. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2019. 
9. ^ "ON SITE SETTLEMENT ACTIVITIES: THE EXAMPLE OF THE EPIGRAVETTIAN SITE OF BRNO-ŠTÝŘICE III (CZECH REPUBLIC)" (PDF). Moravian Museum, Anthropos Institute, Brno. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2019. 
10. ^ Fu 2016.