Back Glasnost Afrikaans غلاسنوست Arabic Glasnost AST Qlasnost Azerbaijani Галоснасць Byelorussian Галоснасьць BE-X-OLD Гласност Bulgarian Glàsnost Catalan Glasnosť Czech Glasnost Danish
| Rusya tarihi |
|---|
 |
Glasnost (Rusça: гла́сность, "açıklık"), Sovyetler Birliği'nin Mihail Gorbaçov'un liderliğinde son döneminde siyasi ve toplumsal meselelerin açıkça tartışılması, devlet kurumlarının faaliyetlerinde ve bilgi edinme özgürlüğünde maksimum şeffaflık sağlanması politikalarına verilen addır. Gorbaçov tarafından, Perestroyka ile birlikte siyasi değişim sloganı olarak sıklıkla kullanılmıştır. 1985'te uygulanmaya başlamış, 1991`de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla son bulmuştur.[1]
Glasnost, bir anlamda fikir ve ifade özgürlüklerinin bir bileşkesi olarak görülebilir. Bu politikadaki amaç, özellikle Çernobil faciası sonrası yaşanan infialin ardından Sovyet toplumunda devlete ve yöneticilere karşı güven duyulmasına aracı olmaktı. Gorbaçov'un sosyalizm anlayışına göre, artık sosyalizmi kangren eden bir takım uygulamaların sona erdirilmesi şarttı ve bu ancak toplumun her düzeyinin katılabileceği, herkese söz hakkı tanınacak olan bir tartışma ortamıyla mümkün olabilirdi.
Gorbaçov`un, bu hamle ile amacı hem toplumu kendi arkasına alarak Yuri Andropov'dan sonra başa geçmesini engelleyen ve Konstantin Çernenko'yu genel sekreterliğe getiren ortodoks komünist partisi üyelerinden kurtulabilmek, hem de gerçekten tıkanmış ve üçüncü endüstri devrimini nasıl karşılayacağını bilemeyen sosyalist bloğa bir çıkış yolu bulabilmekti.[2]
Glasnost politikalarıyla birlikte Sovyetler Birliği'nin demokratikleşme süreci başladı. Ülkenin siyasi yapısında köklü değişiklikler meydana geldi. Komünist Parti'nin gücü azaltıldı. Çok adaylı seçimler yapıldı. Glasnost ayrıca hükümet yetkililerinin eleştirilmesine izin verdi. Yerel ekonomik sorunların örtbas edilmesi azaltıldı. Medyanın haber ve bilgileri daha özgürce yaymasına olanak tanıdı. Sovyet toplumunda var olan çok sayıda bilgi engeli kaldırılmıştır.[3][4]
Komünist Parti üyesi olmalarına rağmen muhalif görüşlere sahip liberal figürlerin nüfuzu ve şöhreti artmış, partiye ve devlete ait yayın organlarına erişmelerine izin verilmiştir. Altmışlılar olarak bilinen reformist fikirli gazeteciler resmi yayınların yönetimine geldiler. 1989'a gelindiğinde samizdat giderek daha yaygın hale gelmiş, resmi basından daha cesur ve keskin yayınlar yapmıştır. Ağustos 1990`da devlet sansürünun resmi olarak kaldırılmasıyla Glasnost'un yerine ifade özgürlüğü terimi daha sık kullanılmaya başlandı. Ancak kısa süre sonra medya, onları finanse eden yapılara bağımlı hale geldi.[5]
- ^ Словарь Академии Российской. Часть II (Rusça). СПб.: Императорская Академия Наук. 1790. s. 72. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ "Before the Trials of Kovalyov and Tverdokhlebov, March-October 1975 (38.2)". 7 Mart 2016. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Alexander Yakovlev, 81". The Globe and Mail. Toronto. 20 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2013.
- ^ Waxman, Olivia B. (30 Ağustos 2022). "Mikhail Gorbachev Championed 'Glasnost' and 'Perestroika.' Here's How They Changed the World". TIME. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Шубин, Александр (26 Kasım 2021). "ГЛАСНОСТЬ". ЭНЦИКЛОПЕДИЯ Всемирная история. 16 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2024.