Back Selim I Afrikaans Selim I. ALS سليم الأول Arabic سليم الاول ARZ Selim I AST I Səlim Azerbaijani بیرینجی سلیم AZB Сәлим I Bashkir Селім I Byelorussian Селим I Bulgarian

I. Selim

Köprü için Yavuz Sultan Selim Köprüsü sayfasına bakınız.
"Yavuz Sultan Selim" buraya yönlendirilmektedir. Aynı adlı mahalle için Yavuz Sultan Selim, Fatih sayfasına bakınız.
I. Selim
Yavuz Sultan Selim
ياوز سلطان سليم
İslam Hâlifesi
Kayser-i Rûm
Emîrü'l-mü'minîn
İki Kutsal Caminin Hizmetkârı
Han
Şah
9. Osmanlı Padişahı
Hüküm süresi24 Nisan 1512 - 22 Eylül 1520
(8 yıl, 4 ay ve 29 gün)
Önce gelenII. Bayezid
Sonra gelenI. Süleyman
88. İslam Hâlifesi
Hüküm süresi1517 - 22 Eylül 1520
Önce gelenIII. Mütevekkil[not 1]
Sonra gelenI. Süleyman
11. Trabzon Sancakbeyi
Hüküm süresi1487 - 1510[1]
Önce gelenİlyas Bey
Sonra gelenSinan Bey
Doğum10 Ekim 1470
Amasya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm22 Eylül 1520 (49 yaşında)
Çorlu, Osmanlı İmparatorluğu
DefinYavuz Selim Camii, Fatih, İstanbul, Türkiye
Eş(ler)iAyşe Hafsa Sultan
II. Ayşe Hatun
Çocuk(lar)ıI. Süleyman
Üveys Paşa
Hatice Sultan
Beyhan Sultan
Fatma Sultan
Hafize Sultan
Şah Sultan
Tam adı
Selīm Şāh bin Bāyezīd Ḫān
HanedanOsmanlı Hanedanı
BabasıII. Bayezid
AnnesiII. Gülbahar Hatun
DiniSünni İslam
İmza

I. Selim (Osmanlıca: سلطان سليم اول) veya bilinen adıyla Yavuz Sultan Selim (d. 10 Ekim 1470 - ö. 22 Eylül 1520), Osmanlı İmparatorluğu'nun 9. padişahı ve 88. İslam hâlifesidir.[2] "Hâdimü'l-Haremeyni'ş-Şerîfeyn" (iki kutsal caminin hizmetkârı) unvanına[3][4] ve divan edebiyatındaki "Selîmî" mahlasına sahiptir.[5] Babası sekizinci Osmanlı padişahı II. Bayezid,[6] annesi II. Gülbahar Sultan'dır.[7][8] 1512-1520 yılları arasında süren yalnızca 8 yıllık saltanatında imparatorluğu muazzam bir hızla genişletti[9] ve özellikle 1516 ile 1517 yılları arasında düzenlediği sefer ile tüm Doğu Akdeniz ile Mısır dahil önemli Orta Doğu bölgelerini ele geçirdi.[10] Padişahlığı döneminde Anadolu'da birlik sağlandı ve Mısır'da hüküm süren Memlûk Devleti'ne son verildi. Devrin en önemli iki ticaret yolu olan İpek ve Baharat Yolu'nu da ele geçiren Osmanlılar, bu sayede doğu ticaret yollarını da tamamen kontrolleri altına aldılar.

10 Ekim 1470 tarihinde Amasya'da doğan ve şehzadeliğini Trabzon'da geçiren I. Selim, Osmanlı tahtına babası Sultan II. Bayezid'e karşı darbe yaparak çıktı. Şehzade Selim'e kızı Ayşe Hatun'u vermiş olan Kırım Hanı Mengli Giray,[11] ona askeri destek sağlayarak tahta geçmesine yardım etti. 1512'de tahta çıkan Sultan Selim, babasının son dönemlerinde doğuda ortaya çıkan Şii Safevî tehlikesine karşı mücadeleye girişti.[12] İki sene sonra İran'a yaptığı seferde Safevî hükümdarı Şah İsmail'i Çaldıran Muharebesi ile mağlup etti, ülkenin başkenti Tebriz'e kadar ilerledi ve bundan sonra "Yavuz" lakabıyla anılmaya başladı.[13] 1515'te, Sadrazam Hadım Sinan Paşa öncülüğünde gerçekleşen Turnadağ Muharebesi ile Dulkadiroğulları Beyliği'ni ortadan kaldırdı ve Anadolu'daki Türk siyasi birliğini tam anlamıyla sağladı.

İran seferinden sonra Memlûk Devleti'ne karşı harekete geçen I. Selim, ''Büyük Mısır Seferi'' olarak bilinen seferde yapılan Mercidâbık, Gazze, Ridâniye ve Kahire muharebeleri ile Memlûkleri yıkarak Suriye, Filistin, Levant, Mısır ve Hicaz gibi stratejik bölgeleri devletin topraklarına kattı.[14] Seferden sonra İslam peygamberi Muhammed'in Kutsal Emanetler olarak kabul edilen eşyalarını İstanbul'a getirtti.[15][16] 1520'de Batı'ya doğru yola çıkan Sultan Selim, 22 Eylül 1520 tarihinde Çorlu'da bulunan ordugâhında, sırtında çıkmış olan büyük bir çıban yüzünden 49 yaşındayken öldü ve yerine oğlu Süleyman geçti.[17][18] Türbesi İstanbul'un Fatih ilçesindeki Yavuz Selim Camii'nde yer almaktadır.

1520'deki ölümü sırasında Osmanlı İmparatorluğu, Selim'in 8 yıllık hükümdarlığı sırasında yüzde yetmiş kadar büyüyerek yaklaşık 3,4 milyon kilometrekareye yayıldı.[9][19] Selim'in Orta Doğu'yu ve özellikle İslam dünyasının kalbi olan bölgeleri fethetmesi ve Mekke ve Medine şehirlerine giden hac yollarının kontrolünü üstlenmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nu önde gelen Müslüman devletlerden biri yaptı.[20] I. Selim'in fetihleri, imparatorluğun coğrafi ve kültürel ağırlık merkezini önemli ölçüde Balkanlar'dan Orta Doğu'ya kaydırdı.[20]


Kaynak hatası: <ref> "not" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="not"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

  1. ^ Bostan, M. Hanefi (2002). XV - XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadî Hayat. Türk Tarih Kurumu. s. 67. ISBN 978-975-16-1448-3. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Selim I - Ottoman sultan". www.britannica.com (İngilizce). 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  3. ^ Bardakçı, Murat (11 Temmuz 2012). "İlter Türkmen'e düşen görev". Habertürk. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. Arabistan Yarımadası'nda 1920'lerin ortalarında iktidara gelir gelmez Yavuz Selim'e ait olan "Hâdimu'l-Haremeyn-i Şerîfeyn", yani "Mekke ile Medine'nin hizmetkârı" unvanını takınan İbn Suud'un Hazreti Muhammed'in türbesini yıkmayı hatırına getirmesinin bile mümkün olamayacağını bir tarafa bırakalım... 
  4. ^ Ortaylı, İlber (20 Nisan 2008). "Surre alayı Topkapı Sarayı'ndan geçiyor". Milliyet. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. Osmanlı hükümdarlarının asıl önem verdikleri makam ve unvan Mekke ve Medine'nin, yani Haremeyn-i Şerifeyn'in hâkimiyetidir ve doğrusu İslam'ın bu iki mukaddes beldesinin "hâkimiyeti" deyimi herkesin bildiği gibi Yavuz Sultan Selim Han tarafından Mısır'ın fethinden sonraki ilk hutbede "Hadim'ul Haremeyn-üş Şerifeyn" diye düzeltilmiştir. 
  5. ^ Temel, Özcan (15 Mart 2021). "Şair Padişahlar". Yeşilgiresun Gazetesi. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022. 
  6. ^ Turan, Şerafettin. "BAYEZİD II". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  7. ^ "Osmanlı Hanedanı - Şecere". web.archive.org. 2 Mayıs 2006. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  8. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2021). Resimli Osmanlı Tarihi. Nesil Yayınları. s. 157. ISBN 978-975-269-299-2. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  9. ^ a b Ágoston, Gábor; Masters, Bruce Alan (2009). Encyclopedia of the Ottoman Empire (İngilizce). Facts On File. ISBN 978-0-8160-6259-1. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  10. ^ Emecen, Feridun M. (2016). Yavuz Sultan Selim. Kapı Yayınları. ISBN 978-605-5147-62-4. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  11. ^ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu Mülkün Kadın Sultanları. Oğlak Yayıncılık. s. 149. ISBN 978-975-329-623-6. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  12. ^ Sevim, Ali; Yücel, Yaşar (1991). Türkiye Tarihi II: Osmanlı Dönemi (1300-1566). Türk Tarih Kurumu. ss. 339-340. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  13. ^ Savory, Roger (1987). Studies on the History of Ṣafawid Iran (İngilizce). Variorum Reprints. s. 41. ISBN 978-0-86078-204-9. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  14. ^ Orkan, Semra (21 Eylül 2019). "Zamanının İskender'i: Yavuz Sultan Selim". Anadolu Ajansı. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  15. ^ "Kutsal Emanetler'in Topkapı Sarayına Toplanması". osmanli.org.tr (İngilizce). 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  16. ^ Küçükaşçı, Mustafa S. (2017). "Yavuz Sultan Selim ve Kutsal Emanetler". www.academia.edu. Üsküdar Kültür, Sanat ve Medeniyet Dergisi. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  17. ^ "Yavuz Sultan Selim Kimdir?". İslam ve İhsan. 15 Şubat 2022. 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  18. ^ Emecen, Feridun. "SÜLEYMAN I". TDV İslâm Ansiklopedisi. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  19. ^ Taagepera, Rein (1 Eylül 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly (İngilizce). 41 (3): 475-504. doi:10.1111/0020-8833.00053. ISSN 0020-8833. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  20. ^ a b Finkel, Caroline (13 Şubat 2006). Osman's Dream: The History of the Ottoman Empire (İngilizce). Basic Books. ss. 110-111. ISBN 978-0-465-02396-7. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne