Kalsitriol

Kalsitriol, normalde böbrekte yapılan D vitamininin aktif formudur.^[1][2][3] 1,25-dihidroksikolekalsiferol olarak da bilinir. Hücre çekirdeğindeki D vitamini reseptörüne bağlanan ve aktive eden ve daha sonra birçok genin ekspresyonunu artıran bir hormondur.^[4] Kalsitriol, esas olarak bağırsaklardan kalsiyum alımını artırarak kan kalsiyumunu (Ca ²⁺) artırır.^[5]

Böbrek hastalığına bağlı düşük kan kalsiyumu ve hiperparatiroidizm, hipoparatiroidizme bağlı düşük kan kalsiyumu, osteoporoz, osteomalazi ve ailesel hipofosfatemi^[5][6] tedavisi için ilaç olarak verilebilir ve intravenöz veya ağız yoluyla alınabilir.^[5] Aşırı miktarlar veya alımlar halsizlik, baş ağrısı, mide bulantısı, kabızlık, idrar yolu enfeksiyonları ve karın ağrısına neden olabilir.^[5][6] Ciddi yan etkiler arasında yüksek kan kalsiyumu ve anafilaksi sayılabilir.^[5] İlaç tedavisine başlandıktan sonra ve doz değiştirildiğinde düzenli kan testleri yapılması önerilir.^[6]

Kalsitriol, 1971'de D vitamininin aktif formu olarak tanımlanmış ve ilaç, 1978'de Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.^[5] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.^[6]

Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.^[7]

1. ^ "Vitamin D, disease and therapeutic opportunities". Nature Reviews. Drug Discovery. 9 (12): 941-955. December 2010. doi:10.1038/nrd3318. PMID 21119732. 
2. ^ Encyclopedia of Endocrine Diseases (İngilizce). Academic Press. 2018. s. 344. ISBN 9780128122006. 
3. ^ "Office of Dietary Supplements - Vitamin D". ods.od.nih.gov (İngilizce). 9 Ekim 2020. 27 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2020. 
4. ^ "From vitamin D to hormone D: fundamentals of the vitamin D endocrine system essential for good health". The American Journal of Clinical Nutrition. 88 (2): 491S-499S. Ağustos 2008. doi:10.1093/ajcn/88.2.491S. PMID 18689389. 
5. ^ ^{a b c d e f} "Calcitriol Monograph for Professionals". Drugs.com (İngilizce). American Society of Health-System Pharmacists. 28 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019. 
6. ^ ^{a b c d} British national formulary : BNF 76. 76. Pharmaceutical Press. 2018. ss. 1050-1051. ISBN 9780857113382. 
7. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Cenevre: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.