Back فكر كمالي Arabic Atatürkçülük Azerbaijani کمالیزم AZB Кемализъм Bulgarian কামালবাদ Bengali/Bangla Kemalisme Catalan کەمالیزم CKB Kemalismus Czech Kemalisme Danish Kemalismus German

Kemalizm

Kemalist Türkiye'de "Gençlik ve İdman Bayramı" kutlamaları

Kemalizm, 1935'ten 1937'ye kadar Kamâlizm veya Atatürk'ün ölümü sonrası yaygınlaşan bir diğer adıyla Atatürkçülük; Türkiye Cumhuriyeti'nin, Atatürk İlkeleri'ni[1] esas alan kurucu ideolojisidir.[2][3][4][5][6][7][8][9] Kemalizm, Mustafa Kemal Atatürk tarafından uygulandığı şekliyle laikliğe ve Batı demokrasisine dayanan[10][11] ulusal ve üniter bir cumhuriyet rejiminin kurulması, ekonomik kalkınma ve sanayileşme, yüksek öğrenime ve bilimsel faaliyetlere devlet desteği, spora ve sanata teşvik, ücretsiz ve zorunlu eğitim gibi kapsamlı siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve dinî reformları içermektedir.[12] Reformların amacı Atatürk'ün ifadesiyle "muasır medeniyetler seviyesinin üstüne çıkmak", çağdaş bir hayat tarzını benimsemektir.[13]

Kemalizm'in kökeni, Osmanlı İmparatorluğu'nun yaklaşan çöküşünü önlemek için yapılmış olan çeşitli reformlara, özellikle 19. yüzyılın başlarındaki Tanzimat reformlarına dayanmaktadır.[14] 19. yüzyılın ortalarında Genç Osmanlılar, imparatorlukta yükselen etnik milliyetçiliği bastırmak, bir vatan bilinci oluşturmak ve meşrutiyet rejimi kurmak için Osmanlıcılık ideolojisini ileri sürdü. 20. yüzyılın başlarında ise, Jön Türkler içerisinden laiklik ve Türk milliyetçiliği düşünceleri ortaya çıktı ve özellikle İttihat ve Terakki yönetiminde çokça taraftar buldu. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından, hem Genç Osmanlılar'ın hem de Jön Türkler'in[15] fikir ve deneyimlerinden etkilenen Atatürk, laiklik ve Türk milliyetçiliği akımlarından esinlenerek 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanına öncülük etti ve çok sayıda reform gerçekleştirdi.

Kemalizm, Altı Ok'un (Altı İlke) bütünleyici adı olarak Cumhuriyet Halk Partisi'nin 9 Mayıs 1935'te toplanan IV. Kurultayı'nda kabul edilen 1935 Programı'na Atatürk'ün Dil Devrimi sürecinde, 1935'te Arapça Kemal adını 1937'ye dek kullanacağı Eski Türkçe Kamâl adıyla değiştirmesini takiben[16][17][18] "Kamâlizm" olarak geçmiştir.[19] 1953'teki 10. Kurultay'a kadar Kemalizm, parti programındaki yerini korumuş, bu tarihte kaldırılarak "Atatürk Yolu" kavramı getirilmiştir.[20]

  1. ^ Meydan, Sinan (13 Ocak 2020). "Kemalizm". Sözcü. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021. 
  2. ^ Anıl Çeçen, Atatürk ve İdeoloji, Türk Dili, TDK Yayını, Sayı 359, Kasım 1981, s. 299
  3. ^ Attilâ İlhan, Üç Atatürkçülük!, Milliyet, 22.06.1982
  4. ^ Bedia Akarsu, Atatürk'ün Özgün Görüşleri, Cumhuriyet, 10.11.1982
  5. ^ Avcıoğlu, Devrim ve "Demokrasi" Üzerine, s. 365
  6. ^ İbrahim Karaca, Atayol Dergisi, Sayı 4. İzmir 1982, s. 4
  7. ^ İlhan Selçuk, Bir Anı'dan Bir Anıt'a, s. 51
  8. ^ Mümtaz Soysal, Bez Resimler, Milliyet, 10.11.1979
  9. ^ Atatürk'e ve Atatürkçülük'e Yaklaşım, Cumhuriyet, 10.11.1981
  10. ^ İlhan, Atilla. Hangi Atatürk. s. 111. 
  11. ^ Kili, Suna. Türk Devrim Tarihi. s. 240. 
  12. ^ Mastering Modern World History by Norman Lowe, second edition
  13. ^ Cleveland, William L., and Martin P. Bunton. A History of the Modern Middle East. Boulder: Westview, 2013. Print.
  14. ^ Cleveland, William L; Bunton, Martin (2009). A History of the Modern Middle East (4. bas.). Westview Press. ss. 82. 
  15. ^ Cuthell Jr., David Cameron (2009). "Atatürk, Kemal (Mustafa Kemal)". Ágoston, Gábor; Masters, Bruce (Ed.). Encyclopedia of the Ottoman Empire. New York: Facts On File. ss. 56-60. ISBN 978-0-8160-6259-1. LCCN 2008020716. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  16. ^ Murat Belge, Tanıl Bora, Murat Gültekingil. Milliyetçilik (2002), İletişim Yayınları, s. 254 4 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  17. ^ "Kamal - Nişanyan Adlar". 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
  18. ^ Enis Dinç, Atatürk on Screen: Documentary Film and the Making of a Leader
  19. ^ Prof. Dr. İsmet Giritli. Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 37, Cilt: XIII, Mart 1997. [1] 17 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  20. ^ Büyük Larousse, Gelişim Yay., 4. Cilt, s. 2507; Aktaran: Metin Aydoğan, Cumhuriyet Halk Partisi – 4 (1945-1980 Dönemi)
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne