Kenan Evren TOP.1938-50 | |
---|---|
1988'de Kenan Evren | |
7. Türkiye Cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 9 Kasım 1982 - 9 Kasım 1989 | |
Başbakan | Bülent Ulusu (1980-83) Turgut Özal (1983-89) |
Yerine geldiği | Kendisi (devlet başkanı olarak) |
Yerine gelen | Turgut Özal |
Türkiye Devlet Başkanı | |
Görev süresi 12 Eylül 1980 - 9 Kasım 1982 | |
Başbakan | Bülent Ulusu |
Yerine geldiği | İhsan Sabri Çağlayangil (vekâleten cumhurbaşkanı) |
Yerine gelen | Kendisi (cumhurbaşkanı olarak) |
Millî Güvenlik Konseyi Başkanı | |
Görev süresi 12 Eylül 1980 - 7 Aralık 1983 | |
TSK Genelkurmay Başkanı | |
Görev süresi 7 Mart 1978[1] - 1 Temmuz 1983 | |
Yerine geldiği | Semih Sancar |
Yerine gelen | Nurettin Ersin |
Türk Kara Kuvvetleri Komutanı | |
Görev süresi 5 Eylül 1977 - 6 Mart 1978 | |
Yerine geldiği | Semih Sancar |
Yerine gelen | Nurettin Ersin |
Ege Ordu Komutanı | |
Görev süresi 30 Ağustos 1976 - 30 Ağustos 1977 | |
Yerine geldiği | Turgut Sunalp |
Yerine gelen | Sait Özçivril |
TSK Genelkurmay II. Başkanı | |
Görev süresi 30 Ağustos 1975 - 30 Ağustos 1976 | |
Yerine geldiği | Adnan Ersöz |
Yerine gelen | Vecihi Akın |
Türk Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı | |
Görev süresi 17 Ağustos 1973 - 28 Ağustos 1975 | |
Yerine geldiği | Zeki Erbay |
Yerine gelen | Vecihi Akın |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Kadir 17 Temmuz 1917 Kula, Manisa, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 9 Mayıs 2015 (97 yaşında)[2] Ankara, Türkiye |
Defin yeri | Devlet Mezarlığı, Ankara |
Milliyeti | Türk |
Evlilik(ler) | Sekine Evren
(e. 1944; ö. 1982) |
Çocuk(lar) | 3 |
Bitirdiği okul | |
Mesleği | Asker · Devlet adamı · Ressam |
Dini | İslam |
Ödülleri | Atatürk Uluslararası Barış Ödülü |
İmzası | |
Askerî hizmeti | |
Takma adı | Evren Paşa |
Bağlılığı | Türkiye |
Branşı | Türk Kara Kuvvetleri |
Hizmet yılları | 1938-1983 |
Rütbesi | Orgeneral |
Birimi | Genelkurmay II. Başkanlığı |
Komutası |
|
Ahmet Kenan Evren (17 Temmuz 1917, Kula, Manisa - 9 Mayıs 2015, Ankara), Türk asker, devlet adamı ve ressam. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 17. Genelkurmay Başkanı, 12 Eylül Darbesi sonrası Türkiye'nin Devlet Başkanı (1980-1982) ve 7. Cumhurbaşkanıdır (1982-1989). Ayrıca 1982 yılında kurulan Mehmetçik Vakfının kurucularındandır. 1998 yılında "Atatürk" adlı yağlı boya tablosunun 105 milyar liraya satılmasıyla dönemin yaşayan en pahalı Türk ressamı olmuştur.[3] Osmanlı Devleti'nin vatandaşı olarak doğmuş son Türkiye cumhurbaşkanıdır.
Maltepe Askerî Lisesi, Kara Harp Okulu, Topçu Okulu ve Kara Harp Akademisini bitirdi. Türk Silahlı Kuvvetlerinin çeşitli kademelerinde görev yaptı. Ordu Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığından sonra 7 Mart 1978'de Genelkurmay Başkanı oldu. Görevi sırasında 12 Eylül 1980 günü gerçekleştirdiği askerî darbeyle Devlet Başkanlığı ve Millî Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevlerini de üstlendi. 1982'de kendisi ve diğer Millî Güvenlik Konseyi üyesi komutanların aralarında topladıkları biner TL ile Mehmetçik Vakfını kurdu. 7 Kasım 1982'de halkoyuna sunulan ve %91,37 oy oranı ile kabul edilen yeni anayasa ile Türkiye Cumhuriyeti'nin yedinci cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. Okuma yazma oranının yükseltilmesi, kız çocuklarının mutlaka okutulması, nüfus artış hızının azaltılması, okul yapımının çoğaltılması için başlattığı "Kendi okulunu kendin yap." kampanyası için çalıştı. 9 Kasım 1989'da görev süresini tamamlayarak Marmaris'e yerleşti.
Cumhurbaşkanlığından sonra anılarını ve diğer kitaplarını yazarak, resim yaparak, kişisel resim sergileri açarak, ziyaretleri kabul ederek, ziyaretlerde bulunarak, balolara katılarak ve kurduğu "Kenan Evren Eğitim Kültür Vakfı" ile ilgilenerek günlerini geçirdi. 1990'da Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'ne layık görüldü. 1990-1991 yıllarında kendi yazdığı ve 6 ciltten oluşan Kenan Evren'in Anıları adlı otobiyografisini yayımladı.
18 Haziran 2014 tarihinde Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından; 12 Eylül 1980'de dönemin Başbakanı Süleyman Demirel'e muhtıra vermek, T.C. Anayasası'nı ve Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmaya ve görevini yapmasını engellemeye teşebbüs suçundan müebbet hapis cezası verilmesine ve orgenerallik rütbesinin erliğe düşürülmesine karar verildi. Ankara 10. Ceza Mahkemesi'nin mahkûmiyet hükmü temyiz edilmiş ancak 24 Kasım 2014 itibarıyla Yargıtay sürecine henüz başlanmamıştı. Evren ve Tahsin Şahinkaya'nın ölümlerinin ardından Yargıtay süreci devam eden kamu davası düşmüş oldu, kararlar kesinleşmedi. Yıllar sonra, 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi sonrası; Evren'in ifadesini alan dönemin Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekili, Evren ve Şahinkaya'ya dava açan dönemin Ankara Cumhuriyet Savcısı, açılan davaya ilk bakan hâkimler ve iddia makamında bulunan savcılar, "Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) soruşturması" kapsamında meslekten ihraç edildi. Daha sonra bazıları yargılandı ve mahkûm oldu.
9 Mayıs 2015'te tedavi gördüğü Gülhane Askerî Tıp Akademisinde 97 yaşında öldü.[2]
926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 66 ncı maddesi uyarınca 6 Mart 1978 tarihinde görev ve rütbe bekleme süresi sona ermesi nedeni ile emekli olacak Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar (932-Top-8) dan boşalan Genelkurmay Başkanlığına 7 Mart 1978 tarihinden geçerli olmak üzere Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Kenan Evren (938 - Top - 50) in atanması teklifinin, 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 49 uncu maddesi uyarınca Cumhurbaşkanlığı yüksek katına arzı, Bakanlar Kurulunca 24/2/1978 tarihinde kararlaştırılmıştır