LSD

LSD
Kimyasal adı	D-Liserjik asit dietilamid veya: (6aR,9R)-N,N-dietil-7-metil- 4,6,6a, 7,8,9-heksahidroindolo [4,3-fg]kuinolin-9-karboksamit
Kimyasal formül	C20H25N3O
Molekül ağırlığı	323,43 g/mol
Erime noktası	80 - 85 °
CAS numarası	50-37-3
SMILES	O=[C@@](N(CC)CC)[C@H] 1CN(C)[C@](C2=C1)([H]) CC3=CNC4=C3C2=CC=C4

Liserjik asit dietilamid, kısaca LSD ya da LSD-25 veya halk arasında bilinen ismi ile asit, tatsız, kokusuz yarısentetik psikoaktif bir halüsinojendir.^[1] İlk olarak 1938 yılında Albert Hofmann tarafından çavdar mahmuzunda bulunan ergotaminden sentezlenmiştir. Günümüzde ve tarih boyunca genellikle keyif verici olarak veya ruhani amaçlar için kullanılmıştır. 1960'ların karşı kültüründeki yeri sebebiyle^[2] çok yaygın olarak bilinir.

Açık ve kapalı göz halüsinasyonları, değişen boyutsal zaman algısı, sinestezi etkisi, ruhani deneyimler ve değişen düşünce süreci gibi psikedelik etkileri vardır.^[1] Ayrıca göz bebeklerinin büyümesi, taşikardi, yüksek tansiyon ve vücut ısısının artması, terleme, iştah kaybı, ağız kuruması gibi fiziksel etkilere neden olur. Bilim ve tıp dünyasının görüşüne göre bağımlılık yapma potansiyeline sahip değildir.^[3][4]

Ön beyinde 5-HT_2A ve diğer alakalı reseptörlerinin doğrudan agonistidir ve bu serotonejenik etkiye yol açar.^[5] D₂ reseptörlerinde de benzer etkileri olması LSD'nin aynı zamanda dopaminerjik özelliklerine sebep olur.^[6] LSD; oksijen, morötesi ışık ve çözelti içinde klora karşı duyarlıdır ve ışık ve nemden uzak tutulursa uzun yıllar dayanabilir. Saf haliyle kokusuz, renksiz ve hafif acı bir tada sahip kristal yapılı bir moleküldür.

LSD yaygın olarak emici kurutma kağıdı, jel tabletler, şeker küpü veya jelatin üzerine dökülerek satılır ve dil altı veya ağız yoluyla alınır.^[2][1] Eşik dozu 20-30 mikrogram olan LSD'nin, alınan doza göre bakıldığında en güçlü halüsinasyon gördüren maddelerden biri olduğu kabul edilmektedir. Halüsinasyon gördüren mantarlardan 100 kat, Meskalin'den 4.000 kat daha güçlüdür.^[7][4] Ancak LSD çok düşük dozlarda, bu maddeler ise LSD'ye kıyasla çok daha yüksek dozlarda alındıklarından ötürü etkileri birbirlerine benzerdir.^{[kaynak belirtilmeli]}

LSD dünyanın çoğu ülkesinde yasaklı bir maddedir, ancak denetleyici yasalar ülkeden ülkeye farklılıklar gösterir.^[1] Aynı zamanda LSD'nin tıbbi kullanımı bazı ülkelerde yasal olup, madde hakkında bilimsel araştırmaların yürütülmesine karşı çoğu ülkede engeller de yoktur.^[8]

1. ^ ^{a b c d} "Alkol bağımlılığına 'LSD tedavisi'". BBC News Türkçe. 9 Mart 2012. 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2025. 
2. ^ ^{a b} Tanrıvere, Utku (2017). "Türkçe ve Almancadaki Ortak LSD Jargonunun Semasiyolojik Analizi". Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 3. ss. 97-106. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
3. ^ Lüscher C, Ungless MA (Kasım 2006). "The mechanistic classification of addictive drugs". PLoS Medicine. 3 (11). ss. e437. doi:10.1371/journal.pmed.0030437. PMC 1635740 $2. PMID 17105338. 
4. ^ ^{a b} "LSD nedir? LSD bağımlılığı ve zararları". www.hurriyet.com.tr. 24 Mayıs 2021. 15 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2025. 
5. ^ Moreno JL, Holloway T, Albizu L, Sealfon SC, González-Maeso J (Nisan 2011). "Metabotropic glutamate mGlu2 receptor is necessary for the pharmacological and behavioral effects induced by hallucinogenic 5-HT2A receptor agonists". Neuroscience Letters. 493 (3). ss. 76-9. doi:10.1016/j.neulet.2011.01.046. PMC 3064746 $2. PMID 21276828. 
6. ^ Marona-Lewicka D, Thisted RA, Nichols DE (Temmuz 2005). "Distinct temporal phases in the behavioral pharmacology of LSD: dopamine D2 receptor-mediated effects in the rat and implications for psychosis". Psychopharmacology. 180 (3). ss. 427-35. doi:10.1007/s00213-005-2183-9. PMID 15723230. 
7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2013. 
8. ^ UN Convention on Psychotropic Substances, 1971 Final act of the United Nations Conference 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.