Layka

Layka
Layka bu fotoğrafta, uçuş sırasında giydiği koşum takımı ile birlikte görülmektedir.
Alt tür	Köpek (Canis lupus familiaris)
Cinsiyet	Dişi
Doğumu	y. 1954 Moskova, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti
Ölümü	3 Kasım 1957 (3 yaşında)
Ülkesi	Sovyetler Birliği
Ününün sebebi	Dünya yörüngesine çıkan ilk canlı

Layka (Rusça: Лайка, kelime anlamıyla "havlayan", y. 1954 - 3 Kasım 1957), Dünya yörüngesine çıkan ilk hayvan olan Sovyet uzay köpeğidir. Moskova sokaklarından toplanan melez bir köpek olan Layka, 3 Kasım 1957 tarihinde fırlatılan Sputnik 2 uzay aracının yolcusu olarak seçildi.

Bazı bilim insanları, insanların uzayda hayatta kalamayacağı öngörüsünde bulunarak uzaya bir hayvan göndermenin, insanlı uçuşların yapılmasına önayak olacağını düşünüyordu.^[1] Dönem itibarıyla uzay uçuşunun canlılar üzerinde etkileri hakkındaki bilgilerin azlığı ve yörüngeden çıkarma teknolojisinin henüz var olmaması sebebiyle Layka'nın hayatta kalmasına ilişkin bir beklenti yoktu.

Layka; muhtemelen R-7 roketiyle köpeğin bulunduğu bölmenin ayrılması sırasında meydana gelen bir arızadan kaynaklanmış olduğu düşünülen^[2] aşırı ısınmadan dolayı, fırlatmadan sonraki birkaç saat içinde öldü.^[3] Ölümünün gerçek sebebi ve zamanı 2002 yılına kadar açıklanmadı. Bunun yerine genelde altıncı günde oksijeninin bittiği söylenmekteydi.^[4] Yine de bu deney, bir canlının yörüngeye yerleşmesi ve yer çekimi olmayan ortamla karşı karşıya kalması durumunda hayatta kalabileceğini gösterirken; bilim insanlarının da canlı organizmaların uzay uçuşlarına nasıl tepki verdiği konusundaki ilk verileri elde etmesini sağladı. Bu veriler insanlı uzay uçuşlarına önayak oldu. Yaklaşık 4 yıl sonra da, 12 Nisan 1961'deki Sovyet uzay programı Vostok 1 ile uzaya ilk insanlı uçuş gerçekleştirildi.

11 Nisan 2008 tarihinde Rusya, Layka'ya adanan bir anıtın açılışını yaptı. Bir roketin üstünde bulunan köpekten oluşan anıt, Layka'nın uzay uçuşu için hazırlandığı Moskova yakınlarında bulunan tesisin hemen yanına inşa edildi.^[1][5]

1. ^ ^{a b} "Russia opens monument to Laika, first dog in space 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Associated Press, 11 Nisan 2008. 24 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir.
2. ^ Asif Siddiqi, Sputnik and the Soviet Space Challenge, 2000, sf. 174
3. ^ Malashenkov, D. C. (2002). "Abstract:Some Unknown Pages of the Living Organisms' First Orbital Flight". ADS. 5 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006. 
4. ^ Beischer, DE; Fregly, AR (1962). "Animals and man in space. A chronology and annotated bibliography through the year 1960". US Naval School of Aviation Medicine. ONR TR ACR-64 (AD0272581). 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2011. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
5. ^ "Laika 18 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.".accuweather.com. 7 Ağustos 2011 tarihinde erişilmiştir.