Yunan mitolojisinde, Manead veya Maneads, Dionysos'un kadın takipçileri ve tanrının maiyeti olan Thiasus'un en önemli üyeleriydi. İsimleri kelimenin tam anlamıyla "çılgın olanlar" olarak tercüme edilir. Maenadlar, Bassarids, Bacchae, Bakkha, Bakkhalar veya Roma Mitolojisinde Bacchantes olarak bilinir.
Çoğu zaman maneadlar, Dionysos'tan esinlenerek dans ve sarhoşluğun bir kombinasyonu yoluyla kendinden geçerek çılgınlık hâlinde tasvir edildi.[1] Bu ayinler sırasında maenadlar geyik derileri giyer ve sarmaşık veya asma yapraklarına sarılmış ve bir çam kozalağı ile çevrili uzun bir çubuk olan thyrsus taşırlardı. Başlarının etrafına sarmaşık çelenkler örerler veya tanrılarının onuruna bir boğa miğferi takarlardı ve genellikle yılanları tutar veya takarlardı.[2]
Bu kadınlar, Nysa'da Dionysos'un hemşireleri olan "deli kadınlar" olarak mitolojikleştirilmiştir . Lycurgus, "Çılgın Dionysos'un bakıcılarını kutsal Nysa'nın tepelerine kadar takip etti ve ölüm saçan Lycurgus onları öküz dürtme değneği ile yere sererken kutsal aletler herkesin elinden yere düştü.".[3] Geceleri dağlara gittiler ve garip ayinler yaptılar.[4]
Plutarkhos'un Alexander'ın Hayatı'na göre, maneadlar, Macedonya'da Mimallones ve Klodones olarak adlandırıldılar, bu sıfatlar kadınsı bir iş olan yün eğirme sözcüğünden türemiştir.[5] Yine de, tepelerdeki bu savaşçı parthenoi ("bakireler"), sahte bir Dionysios ("sahte erkek Dionysos") ile ilişkilendirilmiştir ve düşmanı istila etmek için gönderilmiştir.[6] Güney Yunanistan'da Bacchae, Bassarides, Thyiades, Potniades ve diğer sıfatlarla tanımlanırlar.[7]
Maenad terimi, doğaüstü, mitolojik ve tarihsel olmak üzere çok çeşitli kadınlarla,[8] tanrı Dionysos ve ona tapınmayla ilişkilendirilir hale geldi.
Euripides'in Bakkhalar adlı oyununda, Thebai'nin maneadları, kral Pentheus Dionysos'a tapınmayı yasakladıktan sonra kralı öldürür. Pentheus'un kuzeni Dionysos, Pentheus'u ormana gitmeye ikna eder ve burada maneadlar onu parçalara ayırarak öldürür. Cesedi bir aslana ait olduğuna inanarak kafasını koparan annesi Agave parçalanır. Bir grup maenad da ölen karısının yasını tutarken onları eğlendirmeyi reddeden Orpheus'u öldürmüştür.[9]
Seramik sanatında Maenadlar ve Dionysos'un eğlenmesi, genellikle su ve şarabı karıştırmak için kullanılan kraterlerde tasvir edilen bir temadır. Bu sahneler, ormanlarda çılgınca koşan, genellikle karşılaştıkları herhangi bir hayvanı parçalara ayıran maneadları gösterir.