Mauritius

Mauritius Republic of Mauritius (İngilizce) République de Maurice (Fransızca) Repiblik Moris (Mauritius Kreolü) Mauritius Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Slogan "Stella Clavisque Maris Indici"(Latince) "Hint Okyanusu'nun yıldızı ve anahtarı"
Millî marş Motherland
Başkent ve en büyük şehir	Port Louis 20°10′G 57°31′D / 20.167°G 57.517°D / -20.167; 57.517
Resmî dil(ler)	Yok
Tanınan bölgesel dil(ler)	İngilizce ve Fransızca
Hükûmet	Parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı Navin Ramgoolam • Başbakan Pravind Jugnauth • Cumhurbaşkanı yardımcısı Eddy Boissezon
Tarihçe
• Bağımsızlık 12 Mart 1968 • Cumhuriyet 12 Mart 1992
Yüzölçümü
• Toplam	2.040 km2 (179.)
• Su (%)	0,05
Nüfus
• 2019 tahminî	1.265.475[1] (158..)
• 2011 sayımı	1.237.091[2]
• Yoğunluk	618,24/km2 (10.)
GSYİH (SAGP)	2020 tahminî
• Toplam	26,252 milyar $[3] (135.)
• Kişi başına	20.719 $[3] (61..)
GSYİH (nominal)	2020 tahminî
• Toplam	11,341 milyar $[3] (137.)
• Kişi başına	8.951 $[3] (65.)
Gini (2017)	▲ 36.8[4] orta
İGE (2019)	0.804[5] çok yüksek · 66.
Para birimi	Mauritius rupisi (MUR)
Zaman dilimi	UTC+4 (MUT)
• Yaz (YSU)	kullanılmamaktadır
Trafik akışı	sol
Telefon kodu	230
İnternet alan adı	.mu

Mauritius (Fransızca: Maurice, Mauritius Kreolü: Moris), Morityus,^[6] resmî adıyla Mauritius Cumhuriyeti, Hint Okyanusu'nda Afrika anakarasının yaklaşık 2000 km açığında bir ada ülkesidir. Afrika'nın güneydoğusunda, Madagaskar'ın doğusunda yer almaktadır. Ülke ana ada olan Mauritius ile Rodrigues, Agaléga ve Cargados Carajos adalarından oluşur.^[7][8] Mauritius ve Rodrigues adaları, Fransa'nın bir denizaşırı ili olan Réunion ile Mascarene Adaları'nı oluşturur. Birçok endemik türe ev sahipliği yapan Mauritius, insanlarca nesli tüketilmeden önce dodo kuşlarının bilinen tek yaşam alanıydı. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Mauritius adası üzerindeki Port Louis'dir. Mauritius yalnızca 2040 km² yüz ölçümüne karşın 2,3 milyon km² büyüklüğünde bir münhasır ekonomik bölgeye sahiptir.^[9]

Bazı kaynaklara göre o zamanlar ıssız olan Mauritius'u 975 yılında keşfeden Arap denizciler adaya Dina Arobi ismini verdiler, ancak bu iddia doğrulanmış değildir. Kesin olan ilk keşif 1507'de Portekizli denizcilerce yapıldı, ancak Portekizliler adaya ilgi göstermediler. Hollandalılar 1598'de adayı sahiplendiler ve 1710'a dek kısa ömürlü birçok yerleşim kurdular. 1715'te Mauritius'u kontrolüne alan Fransızlar adaya Isle de France ismini verdiler. 1810'da ada Büyük Britanya tarafından ele geçirildi ve dört yılın ardından Fransa Mauritius ve bağlı diğer adaları Britanya'ya devretti. Bir Britanya sömürgesi haline gelen Mauritius; Rodrigues, Agaléga, St. Brandon, Tromelin, Chagos Takımadaları ve 1906'ya dek Seyşeller'i içeriyordu.^[7][10] Tromelin Adası üzerindeki egemenlik Paris Antlaşması'nda açıkça belirtilmediğinden hâlen Fransa ve Mauritius arasında tartışma konusudur.^[11] Mauritius 1968'deki bağımsızlığına dek plantasyonlara dayalı bir sömürge olarak kalmıştır.

Mauritius'un bağımsızlığından üç yıl önce, 1965 yılında, Birleşik Krallık Chagos Takımadaları'nı Mauritius'tan; Aldabra, Farquhar ve Desroches adalarını da Seyşeller'den ayırarak Britanya Hint Okyanusu Toprakları'nı oluşturdu.^[12] Bu adalardaki yerel nüfus güç kullanarak sürüldü ve en büyük ada olan Diego Garcia Birleşik Devletler'e kiralandı. Birleşik Krallık Chagos Takımadaları'na turist, medya ve yerel halkın ulaşımını yasakladı.^[13] Mauritius Chagos üzerindeki hak iddialarını sürdürmektedir. 2019'da Uluslararası Adalet Divanı Mauritius'un dekolonizasyonunun tamamlanması için Birleşik Krallık'ın Chagos Adaları'nı Mauritius'a geri vermesi kararını içeren bir istişarî görüş yayımladı.

Coğrafi konumu ve yüzyıllar süren sömürge yönetimi nedeniyle Mauritius halkı etnik gruplar, kültür, dil ve din bakımından son derece çeşitlidir. Mauritius Hinduizmin en yaygın din olduğu tek Afrika ülkesidir.^[14][15] Ada yönetimi Westminster modelinde tasarlanmıştır. Ülkede demokrasi ile ekonomik ve siyasi özgürlükler üst seviyededir. Mauritius İnsani Gelişme Endeksi'nde "çok yüksek" kategorisinde tek Afrika ülkesidir. Dünya Bankası ülkeyi yüksek gelirli ekonomi olarak sınıflandırmaktadır.^[16] Mauritius ayrıca Afrika'daki en rekabetçi ve en gelişmiş ekonomiler arasında gösterilmektedir.^[17] 2019'da ülke Küresel Barış Endeksi'nde en barışçıl Afrika ülkesi olmuştur.^[18]

1. ^ "Population and Vital Statistics - Year 2019". Statistics Mauritius. Mart 2020. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; 2011census isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
3. ^ ^{a b c d} "World Economic Outlook Database, April 2019". IMF.org. International Monetary Fund. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2019. 
4. ^ "GINI index (World Bank estimate) - Mauritius". data.worldbank.org. World Bank. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020. 
5. ^ "2019 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019. 
6. ^ ÜLKE İSİMLERİ VE TANIMLAMALARI LİSTESİ (PDF). T.C. Dışişleri Bakanlığı Tercüme Dairesi Başkanlığı. Şubat 2019. s. 5. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
7. ^ ^{a b} "Written Statement of the Republic of Mauritius" (PDF). 1. International Court of Justice. 1 Mart 2018: 23-24. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
8. ^ "Memorial of the Republic of Mauritius". 1. Permanent Court of Arbitration. 1 Ağustos 2012: 9. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
9. ^ "Memorial of Mauritius: Charts" (PDF). Permanent Court of Arbitration. 2012. s. 7. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; PCA Memorial Vol 1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
11. ^ Hervé, Gaymard (20 Mart 2013). "A. Un Différend Ancien Avec Maurice Quant À La Souveraineté Sur Tromelin". National Assembly (France). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
12. ^ "Colonial Office Telegram No. 199 to Mauritius, No. 222 to Seychelles, 21 July 1965, FO 371/184524" (PDF). Permanent Court of Arbitration. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
13. ^ "Visiting British Indian Ocean Territory". 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2018. 
14. ^ "Religions in Africa | African Religions | PEW-GRF". www.globalreligiousfutures.org. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
15. ^ "The Global Religious Landscape". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (İngilizce). 18 Aralık 2012. 3 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
16. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; WB GROUP isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
17. ^ World Economic Forum. "The Global Competitiveness Report 2017–2018" (PDF). 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2018. 
18. ^ "GLOBAL PEACE INDEX MEASURING PEACE IN A COMPLEX WORLD GLOBAL PEACE INDEX 2019" (PDF). Institute for Economics and Peace. 2019. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019.