Back Milton Friedman Afrikaans Milton Friedman AN ميلتون فريدمان Arabic ميلتون فريدمان ARZ Milton Friedman AST Milton Fridman Azerbaijani میلتون فریدمن AZB Мілтан Фрыдман Byelorussian Мілтан Фрыдман BE-X-OLD Милтън Фридман Bulgarian
Milton Friedman | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 31 Temmuz 1912 Brooklyn, New York, ABD |
| Ölüm | 16 Kasım 2006 (94 yaşında) San Francisco, ABD |
| Milliyet | Yahudi |
| Vatandaşlık | Birleşik Devletler |
| Mezun olduğu okul(lar) | Rutgers University (BA 1932), University of Chicago (MA 1933) Columbia University> (Doktora 1946) |
| Ödüller | John Bates Clark Medalyası (1951) Nobel Ekonomi Ödülü (1976) Cumhurbaşkanlığı Bağımsızlık Madalyası (1988) Milli Bilim Madalyası 1988 |
| Kariyeri | |
| Dalı | Makroekonomik tüketim analizi, para arzı tarihi ve teorisi, istikrar sağlama politikası karmaşıklığı, serbest piyasa ekonomisi, monetratizm |
| Çalıştığı kurumlar | Rutgers University Hoover Institution (1977-2006) University of Chicago (1946-77) Columbia University (1937-41, 1943-45, 1964-65) NBER (1937-40) |
| İmza | |
 | |
Milton Friedman (31 Temmuz 1912 – 16 Kasım 2006), tüketim analizi, para tarihi ve teorisi ile istikrar politikalarının karmaşıklığı üzerine yaptığı araştırmalar nedeniyle 1976'da Nobel Ekonomi Ödülü almış Amerikalı bir ekonomist ve istatistikçiydi.[1] George Stigler ile birlikte, Chicago Üniversitesi öğretim üyelerinin çalışmalarıyla şekillenen ve Keynesyen ekonomi anlayışına karşı çıkarak para teorisini savunan Chicago İktisat Okulunun önde gelen entelektüel isimlerinden biri olarak kabul edilir. 1970'lerin ortalarına kadar monetarizm anlayışını benimseyen bu okul, daha sonra büyük ölçüde rasyonel beklentiler teorisine dayanan yeni klasik makroekonomiye yönelmiştir.[2] Friedman’ın Chicago'da eğitim verdiği veya akademik anlamda rehberlik ettiği birçok öğrenci ve genç akademisyen, ilerleyen yıllarda ekonomide önemli adlar haline gelmiştir. Bunlar arasında Gary Becker,[3] Robert Fogel,[4] ve Robert Lucas Jr.[5] gibi Nobel ödüllü ekonomistler bulunmaktadır.
Friedman, "naif Keynesyen teori"[6] olarak adlandırdığı anlayışa yönelik eleştirilerine, tüketim harcamalarının nasıl gerçekleştiğini inceleyen tüketim analizine getirdiği yorumlarla başladı. Daha sonra ana akım ekonominin bir parçası haline gelecek bir teori geliştirdi ve tüketim düzlemesi (consumption smoothing) teorisini savunan ilk ekonomistlerden biri oldu.[2][7] 1960'larda, hem Marksist hem de Keynesyen ekonomi politikalarına karşı çıkan en güçlü isimlerden biri haline geldi[8] ve kendi yaklaşımını, "Keynesyen dil ve araçları kullanan" ancak onun başlangıçtaki sonuçlarını reddeden bir yöntem olarak tanımladı.[9] Ekonomide doğal işsizlik oranı (Natural rate of unemployment) olduğunu öne sürdü ve bu oranın altına inildiğinde enflasyonun hızlanarak artacağını savundu.[10] Uzun vadede Phillips eğrisinin dikey bir şekilde doğal işsizlik oranında sabit olduğunu ileri sürerek, daha sonra stagflasyon olarak bilinecek ekonomik olguyu öngördü.[11] Makroekonomide monetarizm olarak bilinen yaklaşımı savunan Friedman, para arzının istikrarlı ve kontrollü bir şekilde artırılmasının en iyi politika olduğunu, hızlı ve beklenmedik değişimlerin ise ekonomik istikrarsızlığa yol açacağını öne sürdü.[12] Friedman’ın para politikaları, vergilendirme, özelleştirme ve serbest piyasa düzenlemelerine yönelik düşünceleri, özellikle 1980'lerde birçok hükümetin ekonomi politikalarını şekillendirdi. Bununla birlikte, para politikası konusundaki görüşleri, 2007-2008 küresel finansal krizine karşı ABD Merkez Bankası'nın (Federal Reserve) aldığı önlemleri etkiledi.[13]
- ^ "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1976". Nobel Prize. 1976. 12 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2008.
- ^ a b "The Chicago School". Commanding Heights. PBS. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ "Our Legacy". Becker Friedman Institute. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Chicago Remembers Milton Friedman, Sanderson, Allen; 2012, University of Chicago, [1]
- ^ Van Overtveldt, Johan (2009). The Chicago School: How the University of Chicago Assembled the Thinkers Who Revolutionized Economics and Business. Agate Publishing. s. 8. ISBN 978-1572846494.
- ^ "Milton Friedman". Commanding Heights. PBS. 1 Ekim 2000. 8 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2011.
- ^ Friedman, Milton (2018). A Theory of the Consumption Function. Princeton University Press. ss. 20-37. ISBN 978-0691188485.
- ^ "Milton Friedman – Economist as Public Intellectual" Mayıs 29, 2009[Tarih uyuşmuyor], tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dallasfed.org (April 1, 2016). Retrieved on September 6, 2017.
- ^ Mark Skousen (2009). The Making of Modern Economics: The Lives and Ideas of the Great Thinkers. M.E. Sharpe. s. 407. ISBN 978-0765622273.
- ^ Friedman, Milton (1968). The Role of Monetary Policy. Essential Readings in Economics. Macmillan Education UK. ss. 215-231. ISBN 978-0333594520.
- ^ Krugman, Paul R. (1995). Peddling prosperity: economic sense and nonsense in the age of diminished expectations. New York: W. W. Norton. s. 43. ISBN 978-0393312928.
- ^ Doherty, Brian (1 Haziran 1995). "Best of Both Worlds". Reason Magazine. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2009.
- ^ Edward Nelson (April 13, 2011). "Friedman's Monetary Economics in Practice" Aralık 31, 2014[Tarih uyuşmuyor], tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "in important respects, the overall monetary and financial policy response to the crisis can be viewed as Friedman's monetary economics in practice. ... Friedman's recommendations for responding to a financial crisis largely lined up with the principal financial and monetary policy measures taken since 2007". "Review" in Journal of Economic Literature (December 2012). 50#4. pp. 1106–1109.