Osteoartrit (OA) veya Osteoartroz, Amerika Birleşik Devletleri'nde 7 yetişkinden 1'ini etkileyen, eklem kıkırdağı ve altındaki kemiğin yıkımından kaynaklanan dejeneratif bir eklem hastalığıdır.[1][2] Dünyadaki engelliliğin dördüncü önde gelen nedeni olduğuna inanılıyor.[3] En yaygın semptomlar eklem ağrısı ve sertliğidir.[4] Semptomlar genellikle yıllar içinde yavaşça ilerler. Diğer belirtiler arasında eklem şişmesi, hareket açıklığının azalması ve sırt etkilenmesinde kol ve bacaklarda zayıflık veya uyuşma şeklindedir.[4] En sık tutulan eklemler, parmak uçlarına yakın iki eklem ve başparmaktaki dip eklem, diz ve kalça eklemleri ve boyun ve bel eklemleridir.[4] Semptomlar işe ve normal günlük aktivitelere engel oluşturabilir. Diğer bazı artrit türlerinin aksine, iç organlar etkilenmez.[4] Sıklıkla el küçük eklemlerini, diz, kalça ve omurga eklemlerini etkilemektedir.[5] Diz eklemi tutulumu gonartroz, kalça eklemi tutulumu koksartroz olarak da adlandırılır.[6]
Nedenleri arasında önceki eklem yaralanmaları, anormal eklem veya uzuv gelişimi ve kalıtsal faktörler yer alır.[4][7] Aşırı kilolu, farklı uzunluklarda bacaklara sahip veya yüksek düzeyde eklem stresi ile sonuçlanan işleri olan kişilerde risk daha fazladır.[4][7] Osteoartritin eklem üzerindeki mekanik stres ve düşük dereceli enflamatuar süreçlerden kaynaklandığına inanılmaktadır.[8] Kıkırdak kaybolduğunda gelişir ve kıkırdağın altında yatan kemik etkilenir.[4] Ağrı egzersiz yapmayı zorlaştırabileceğinden kas kaybı meydana gellir.[7][9] Teşhis tipik olarak, diğer sorunları desteklemek veya dışlamak için kullanılan tıbbi görüntüleme ve diğer testlerle birlikte belirti ve semptomlara dayanır.[4] Osteoartritte eklemler Romatoid artritin aksine ısınmaz veya kızarmaz.[4]
Tedavi; egzersiz, dinlenme veya baston kullanımı gibi eklem stresini azaltmayı, destek gruplarını ve ağrı kesici ilaçları içerir.[4][10] Kilo verme fazla kilolu olanlarda yardımcı olabilir.[4] Ağrı kesici ilaçlar parasetamol (asetaminofen) ve ayrıca naproksen veya ibuprofen gibi NSAID'leri içerebilir.[4] Bağımlılık riskleri ve diğer yan etkilerin yanı sıra yararları hakkında bilgi eksikliği nedeniyle uzun süreli opioid kullanımı önerilmemektedir.[4][10] Diğer tedavilere rağmen devam eden sakatlık varsa eklem protezi ameliyatı bir seçenek olabilir.[7] Yapay bir eklemin ömrü tipik olarak 10 ila 15 yıldır.[11]
Osteoartrit, artritin en yaygın şeklidir ve yaklaşık 2015 yılı itbariyle 237 milyon kişiyi veya dünya nüfusunun %3,3'ünü etkilemektedir.[12][13] Nüfus yaşlandıkça daha yaygınlık artar. 60 yaşın üzerindeki erkeklerin yaklaşık %10'u ve kadınların %18'i etkilenir.[7] Osteoartrit, özürlülükle geçen yılların yaklaşık %2'sinin nedenidir.[13]