Pali Derlemesi

Pali Derlemesi, Pali Kanonu ya da Tipitaka, Theravada geleneğinde kabul edilen Pali dilindeki şekliyle korunmuş Budist yazmaların standart bir derlemesidir.^[1] Sözlü gelenekten aktarılmıştır yazmalardan oluşan derleme, Dördüncü Budist Konsey döneminde, MÖ 1 yüzyılda Sri Lanka'da^[2] bir araya getirilmiştir. Sri Lanka'ya Kuzey Hindistan'dan^[3] aktarıldığı düşünülen yazmalar, buradan diğer Theravada ülkelerine geçmiştir. Derleme günümüze kadar bütünlüğünü koruyan erken Budist yazmalardandır, ayrıca en eskilerinden biridir.^[4]

Pali Derlemesi 19. yüzyıla kadar basılmamıştır; günümüzde ise elektronik formları bile bulunmaktadır.^[5]

Derleme, Pali dilinde pitaka (piṭaka, sepet) olarak adlandırılan üç genel kategoriye ayrılır. Bu nedenle de geleneksel olarak Tipitaka (Tipiṭaka; üç sepet) adıyla anılır. Üç pitaka şunlardır:^[6]

1. Vinaya Pitaka, rahip ve rahibelerle ilgili konuları ele alır.
2. Sutta Pitaka, çoğunluğu Buda'ya ve öğrencilerine atfedilen konuşmalar.
3. Abhidhamma Pitaka, felsefe, psikoloji, metafizik vb. konular

1. ^ Gombrich, Theravada Buddhism, 2nd edn, Routledge, London, 2006, sayfa 3
2. ^ Encyclopedia of Religion, Macmillan, New York, sv Councils, Buddhist
3. ^ Kimi araştırmacılar derlemelerin özgün dilinin Hindistan'ın kuzeyine ait olduğu göz önünde tutarak bu kanıya varmıştır. Bkn. Alexander Wynne, How old is the Sutta Pitaka?, St. Johns' College, 2003
4. ^ Harvey, Introduction to Buddhism, Cambridge University Press, 1990, sayfa 3.
5. ^ Bechert & Gombrich, The World of Buddhism, Thames & Hudson, 1984, page 293
6. ^ Gombrich, sayfa 4