Back رفيق سايدام Arabic رفيق سايدام ARZ Rəfiq Saydam Azerbaijani Refik Saydam German Refik Saydam DIQ Refik Saydam English رفیق سایدام Persian Refik Saydam French רפיק סיידם HE Refik Saydam IO
| Refik Saydam | |
|---|---|
| |
| 4. Türkiye başbakanı | |
| Görev süresi 25 Ocak 1939 - 8 Temmuz 1942 (3 yıl, 164 gün) | |
| Cumhurbaşkanı | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Celâl Bayar |
| Yerine gelen | Şükrü Saraçoğlu |
| Türkiye İçişleri Bakanı | |
| Görev süresi 11 Kasım 1938 - 25 Ocak 1939 (75 gün) | |
| Cumhurbaşkanı | İsmet İnönü |
| Başbakan | Celâl Bayar |
| Yerine geldiği | Şükrü Kaya |
| Yerine gelen | Faik Öztrak |
| Türkiye Sağlık Bakanı | |
| Görev süresi 4 Mart 1925 - 25 Ekim 1937 (12 yıl, 235 gün) | |
| Cumhurbaşkanı | Mustafa Kemal Atatürk |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Mazhar Germen |
| Yerine gelen | Ahmet Hulusi Alataş |
| Türkiye Sağlık Bakanı | |
| Görev süresi 30 Ekim 1923 - 21 Kasım 1924 | |
| Cumhurbaşkanı | Mustafa Kemal Atatürk |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Rıza Nur |
| Yerine gelen | Mazhar Germen |
| TBMM Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili | |
| Görev süresi 10 Mart 1921 - 20 Aralık 1921 | |
| Başbakan | Fevzi Çakmak |
| Yerine geldiği | Adnan Adıvar |
| Yerine gelen | Rıza Nur |
| Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 25 Ocak 1939 - 12 Kasım 1941 | |
| Genel Başkan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Şükrü Kaya |
| Yerine gelen | Faik Öztrak |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 23 Nisan 1920 - 8 Temmuz 1942 | |
| Seçim bölgesi | 1920 – Bayazıt 1923 – İstanbul 1927 – İstanbul 1931 – İstanbul 1935 – İstanbul 1939 – İstanbul |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İbrahim Refik 8 Eylül 1881 İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 8 Temmuz 1942 (60 yaşında) İstanbul,  Türkiye
|
| Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Bitirdiği okul | Kuleli Askeri Lisesi, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane |
| Mesleği | Doktor, Asker |
| Ödülleri | 
|
| İmzası | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1892-1919) Türkiye (1919-1926)
|
| Hizmet yılları | 1892-1926 |
| Rütbesi | Tabip Binbaşı |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı |
İbrahim Refik Saydam (8 Eylül 1881, İstanbul - 8 Temmuz 1942, İstanbul), Atatürk’ün Millî Mücadele’yi başlatmak üzere Samsun’a çıkan kadrodan Millet Meclisine mebus seçtiği 10 kişiden biri olup, Sağlık Bakanlığı ve Başbakanlık görevlerinde bulunmuş Türk hekim ve siyasetçiydi.[1] Türkiye Cumhuriyeti'nin 4. başbakanıdır.[2]
Saydam, Fatih’te doğdu ve eğitimine mahalle mektebinde başladı. 1892 yılında Fatih Askerî Rüştiyesine girdi; 1896’da Çengelköy Askerî Tıbbıye İdadisine geçti ve 22 Ekim 1905’te Askerî Tıbbiyeden mezun oldu. Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın emri üzerine, 11 hekim, 3 eczacı ve bir kimyager ile 3 veteriner subaydan oluşan bir grupla 4 Ağustos 1910’da Almanya’ya gönderildi. Almanya’da Berlin Askerî Tıp Akademisinde kurs gördü. Balkan Harbi’nin başlaması üzerine, 26 Eylül 1912’de İstanbul’a geri döndü ve burada sağlık hizmetlerinde görev aldı. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal'in maiyetinde Samsun’a çıktı. Müfettişlik karargâhı ile Samsun, Havza, Amasya, Sivas, üzerinden Erzurum’a gelen Saydam, 8/9 Temmuz 1919 gecesi Mustafa Kemal'in askerlikten istifa etmesi sonucu Müfettişlik Karargâhının lağvedilmesinden sonra, ordu ve askerlikle ilişkisini kesti.[1][3]
Mecliste Bayezid Milletvekili olarak yer aldı ve 1921’de Sağlık Bakanı oldu. Beş dönem boyunca Sağlık Bakanlığı yaparak Türkiye’nin modern sağlık sisteminin temellerini attı. Koruyucu sağlık hizmetlerini yaygınlaştırdı, sıtma, verem ve trahom gibi hastalıklarla mücadeleyi başlattı.[3] Sağlık alanında 51 yasa ve 18 tüzük çıkarttı. 1928’de Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nü kurarak aşı üretimini başlattı. Kızılay Genel Başkanlığı görevini 14 yıl yürüttü. 1939’da Başbakan oldu ve II. Dünya Savaşı sürecinde Türkiye’yi tarafsız tutmaya çalıştı. 8 Temmuz 1942’de İstanbul’da hayatını kaybetti ve devlet töreniyle Ankara Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi. Çalışkan, dürüst ve alçakgönüllü bir devlet adamı olarak anıldı.[1]
- ^ a b c "İbrahim Refik Saydam (1881-1942)". Atatürk Ansiklopedisi. 11 Şubat 2021. Erişim tarihi: 17 Mart 2025.
- ^ "Prime Ministers of the Turkish Republic", All about Turkey
- ^ a b Ortaylı, İlber (2020). Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Kronik Kitap. ss. 324-327. ISBN 978-975-2430-29-7.