Back الوافي أحمد Arabic الوافى احمد ARZ আহমদ আল ওয়াফি Bengali/Bangla ʿAbdallāh al-Akbar German Ahmad al-Wafi English وفی احمد Persian Ahmad al-Wafi ID 'Abd Allah al-Wafi Italian Ахмад аль-Вафи Russian Vâfî Ahmed Turkish
| Islom dinining bir boʻlimi Ismoiliylar |
|---|
 |
 Islom portal |
Abu Ahmad Abdulloh ibn Muhammad ibn Ismoil (arabcha: أَبُو أَحْمَد عَبْد ٱللَّٰه ٱبْن مُحَمَّد ٱبْن إسْماعِيل, taxminan 766 – 828-yillar), islom paygʻambari Muhammad avlodidan boʻlib, sakkizinchi ismoiliy imom edi. U oʻz otasi Muhammad ibn Ismoil (813-yilda vafot etgan)dan keyin bu maqomga erishgan. Abdulloh Fors va Yaqin Sharq boʻylab koʻp sayohat qilgan. Aniq sanasi nomaʼlum boʻlsa-da, hijriy 3-asr (milodiy 9-asr)ning birinchi yarmida u Suriyada boshpana topadi. Keyinchalik u yerda oʻzining baʼzi daʼvatchilari bilan aloqani qayta oʻrnatadi va Salamiya shahrida joylashib, oʻzini Hoshimiy savdogar sifatida koʻrsatishda davom etadi. Abdulloh oʻzining haqiqiy shaxsiyatini ommaga oshkor qilmaydi va uning qayerdaligini faqat bir nechta yuqori martabali ismoiliy amaldorlari va daʼvatchilar bilishardi. U „al-Vafiy“ (soʻziga sodiq) va „al-Raziy“ (rozi boʻlgan) laqablari bilan tanilgan. Abdulloh oʻgʻli Ahmadni oʻz vorisi etib tayinlagan va taxminan 828-yilda vafot etgan.
Hijriy 148 (milodiy 765)-yilda Jaʼfar as-Sodiqning vafotidan soʻng, Ismoil (vaf. 158/775) va Muhammad (vaf. 197/813) davrida Abbosiylar tomonidan amalga oshirilgan taʼqiblar sezilarli darajada kuchaydi. Ismoiliy imomlar yashirinishga majbur boʻladilar. Shu sababli, hijriy 197 (milodiy 813)-yildan hijriy 268 (milodiy 882)-yilgacha davom etgan birinchi davr al-satr (yashirinish davri) deb ataladi. Bu davrda imomlar al-aʼimma al-masturin (yaʼni „yashirin imomlar“) nomi bilan tanilgan edilar. Yashirinish davri Fotimiylar xalifaligining tashkil etilishi bilan yakuniga yetdi (hukmronlik davri 909–1171-yillar).