Back Empire State-gebou Afrikaans Empire State Building ALS ኤምፓይር እስቴት ሕንፃ Amharic Empire State Building AN مبنى إمباير ستيت Arabic امباير ستيت ARZ Empire State Building AST Empayr Steyt Bildinq Azerbaijani ایمپایر ایستئیت بیناسی AZB Эмпайр-стейт-билдинг Bashkir
| Empayr-Steyt-Bilding | |
|---|---|
Empire State Building | |
.jpg) Empayr-Steyt binosining yuqoridan ko'rinishi | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Maqomi | 1931-1970-yillar dunyodagi eng baland bino |
| Joylashuvi | Nyu-York |
| Manzili | 350-Avenyu koʻcha, Manxetten, Nyu-York, AQSh |
| Mamlakat |
 AQSh |
| Koordinatalar | 40°26′43″N 73°35′27″E / 40.4454°N 73.5907°E |
| Qurilishi boshlangan | 17-mart, 1930-yil |
| Qurilishi tugagan | 11-aprel, 1931-yil |
| Narxi | $40,948,900 ($572 million dollar 2020-yilda) |
| Egasi | Empayr-Steyt koʻchmas mulk tresti |
| Balandligi | |
| Antenna / Shpil | 443.2 m |
| Tomi | 381 m |
| Eng yuqori qavati | 102-qavat |
| Rasadxona | 80-, 86- va 102-qavatlar |
| Texnik holati | |
| Qavatlar soni | 102 qavat |
| Binoning ichki maydoni | 208,879 m² |
| Liftlar soni | 73 |
| Dizayn va konstruksiya | |
| Meʼmor | Jon J. Raskob va Al Smit |
| Arxitektor firma | Shreve, Lamb va Harmon |
| Asosiy pudratchilar | Aka-uka Starrett va Eken |
| esbnyc.com | |
| Empire State Building | |
Empayr-Steyt-Bilding (inglizcha: Empire State Building) —102 qavatli, Art Deko uslubida qurilgan osmonoʻpar bino. Nyu-York shahrining Manxetten Midtaun hududida joylashgan. Bino Shreve, Lamb & Harmon arxitektura firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va 1930-yildan 1931-yilgacha qurilgan. Uning nomi Nyu-York shtatining laqabi boʻlgan „Empire State“ dan olingan. Binoning tomi balandligi 380 m va umumiy antennasi bilan hisoblaganda 443.2 m balandlikda. Empayr-Steyt binosi 1970-yilda Jahon Savdo Markazi qurilgunga qadar dunyodagi eng baland binosi boʻlib turgan[1]. 2001-yilda egizak binolar ikkinchisining qulashi ortidan Empayr-Steyt-Bilding 2012-yilga qadar shaharning eng baland osmonoʻpar binosi boʻlib qoldi. 2022-yil holatiga koʻra bino Nyu-York shahridagi yettinchi, Qoʻshma Shtatlardagi toʻqqizinchi eng baland osmonoʻpar bino. Dunyoda esa balandligi boʻyicha 54- oʻrinda turadi. 33 va 34-koʻchalar orasidagi Beshinchi avenyuning gʻarbiy tomonidagi Midtovn janubidagi Empayr-Steyt-Bilding qurilish kompaniyasi 1893-yilda Valdorf-Astoria mehmonxonasi sifatida ishlab chiqqan. 1929-yilda Empire State Inc bino hududini sotib oldi va u yerda osmonoʻpar bino qurish rejalarini ishlab chiqdi. Empayr-Steyt-Bilding loyihasi dunyodagi eng baland bino boʻlishi taʼminlanmaguncha oʻn besh marta oʻzgartirildi. Qurilish 1930-yil 17-martda boshlangan va bino oʻn uch yarim oy oʻtgach, 1931-yil 1-mayda ochilgan[2]. 1931-yil 1-may kuni gubernator Smit binoning ochilishiga oid lentani kesganda, Qoʻshma Shtatlar jahon moliyaviy inqirozini boshidan kechirayotgan edi. Shuning uchun bino „Boʻsh davlat binosi“ deb nomlandi (inglizcha: empty building). Barcha binolar nihoyat foydalanishga topshirilgunga qadar oʻn yil davom etdi . Bino 1950-yilgacha egalariga daromad keltirmadi. Faqat 1951-yilda Rojer Stivens va uning sheriklariga 51 million dollarga sotilgandan soʻng foyda keltira boshladi. Binoning Art Deko arxitekturasi, balandligi va kuzatuv maydonchalari uni mashhur diqqatga sazovor joyga aylantirdi. Taxminan har yili butun dunyodan million sayyohlar binoning 86 va 102-qavatdagi rasadxonalariga tashrif buyurishadi; 80-qavatdagi qoʻshimcha yopiq kuzatuv xonasi 2019-yilda ochilgan. Empayr-Steyt-Bilding — Amerika madaniy belgisi : u 250 dan ortiq koʻrgazmalarda namoyish etilgan[3]. 1933-yilda " King Kong " filmi chiqqanidan beri teledasturlar va filmlar uchun suratga olish ishlari bormoqda. Binoning oʻlchami boshqa tuzilmalarning balandligi va uzunligini tavsiflash uchun jahon standartiga aylandi. Nyu-York shahrining ramzi boʻlgan bino Amerika qurilish muhandislari jamiyati tomonidan zamonaviy dunyoning yetti moʻjizasidan biri deb nomlandi. U 2007-yilda Amerika meʼmorlar institutining Amerikaning sevimli arxitekturasi roʻyxatida birinchi oʻrinni egalladi. Bundan tashqari, Empayr-Steyt-Bilding va uning birinchi qavati ichki qismi 1980-yilda Nyu-York shahrining diqqatga sazovor joylarini saqlash komissiyasi tomonidan shaharning diqqatga sazovor joylari sifatida belgilangan[4]. 1986-yilda Milliy tarixiy yodgorlik sifatida Tarixiy joylarning milliy reestriga kiritilgan .
- ↑ https://www.amny.com/real-estate/empire-state-building-rehabilitation-1.206231]]61
- ↑ https://www.emporis.com/buildings/1140]]95/empire-state-building-new-york-city-ny-usa
- ↑ https://skyscraperpage.com/cities/?buildingID=23
- ↑ arxiv nusxasi, 2011-08-28da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-06-08