Eron tarixi

Eron Eron tarixi «Eron» portali
Qadimgi davr Mil.av Kura–Araxes madaniyati 3400–2000 Proto-elam 3200–2700 Jiroft madaniyati tax. 3100 - tax. 2200 Elam 2700–539 Akkad davlati 2400–2150 Lullubi madaniyati tax. 2300-700 Kassitlar tax. 1500 – tax. 1155 Yangi Ossuriya imperiyasi 911–609 Urartu 860–590 Manneya 850–616
Imperatorlik davri Midiya imperiyasi Miloddan avvalgi 678–550 yillar Skiflar podsholigi Miloddan avvalgi 652–625 yillar Anshanit qirolligi Miloddan avvalgi 635-550 yillar Yangi Bobil imperiyasi Miloddan avvalgi 626-539 yillar Ahamoniylar davlati miloddan avvalgi 550-330 yillar Armaniston qirolligi Miloddan avvalgi 331-428 yillar Atropatene tax. miloddan avvalgi 323-milodiy 226 Kapadokiya qirolligi miloddan avvalgi 320–yillar - eramizning 17-yillari Salavkiylar davlati miloddan avvalgi 312–63 yillar Pont qirolligi miloddan avvalgi 281-62 yillar Fratarakas miloddan avvalgi III asr - miloddan avvalgi 132-yil Parfiya imperiyasi miloddan avvalgi 247-224 yillar Elymais miloddan avvalgi 147-224 yillar Characene miloddan avvalgi 141-222 yillar Fors shohlari miloddan avvalgi 132–224 yillar Hind-Parfiya qirolligi milodiy 19–224/5 Paratarajas 125–300 Sosoniylar davlati 224–651 Zarmihridlar 6-asr - 785 yil Qarinvandiylar 550-11-asrlar
Oʻrta asrlar davri Roshidun xalifaligi 632-661 Umaviylar xalifaligi 661–750 Abbosiylar xalifaligi 750–1258 Dabuiylar 642–760 Bovandiylar 651–1349 Damovand masmugʻanlari 651–760 Baduspaniylar 665–1598 Justoniylar 791-11-asr Ali sulolalari 864-14-asr Tohiriylar sulolasi 821–873 Somoniylar davlati 819–999 Safforiylar 861–1003 Gʻuriylar 879-1215 Sojiylar sulolasi 889–929 Salloriylar sulolasi 919–1062 Ziyoriylar sulolasi 930–1090 Ilyosiylar 932–968 Buvayhiylar sulolasi 934–1062 Ravodiylar sulolasi 955–1070 Hasanvayhiylar 959–1095 Gʻaznaviylar sulolasi 977–1186 yillar Annaziylar 990/1–1117 Kakuyidlar 1008–1141 Nosiriylar sulolasi 1029–1236 Shabanka 1030–1355 yillar Saljuqiylar imperiyasi 1037–1194 Xorazmiylar sulolasi 1077–1231 Eldiguziylar 1135–1225 Yazd otabeklari 1141–1319 Salgʻuriylar 1148–1282 Hazoraspiylar 1155–1424 Pishkiniylar sulolasi 1155–1231 Xorshidiylar sulolasi 1184-1597 Qutlugʻxoniylar 1223-1306 Mehriboniylar 1236–1537 Kurt sulolasi 1244–1396 Elxonlik 1256–1335 Choboniylar sulolasi 1335–1357 Muzaffariylar sulolasi 1335–1393 Jaloyiriylar sultonligi 1337–1376 Sarbadorlar 1337–1376 Jarohatiylar 1335–1357 Afrasiyob sulolasi 1349–1504 Mar'ashis 1359–1596 Temuriylar imperiyasi 1370–1507 Qar-Qiya sulolasi 1370-1592 Qora qoʻyunlilar davlati 1406–1468 Oq qoʻyunlilar davlati 1468–1508
Ilk yangi davr Safaviylar Eroni 1501–1736 (Xotak sulolasi) 1722–1729 Afshoriylar Eroni 1736–1796 Zand sulolasi 1751–1794
Yangi davr Qojarlar Eroni 1789–1925 Pahlaviylar Eroni 1925–1979
Hozirgi davr Eron inqilobi 1979-yil Muvaqqat hukumat 1979-yil Islom Respublikasi 1979 - hozirgi kungacha
Aloqador maqolalar Nomi Monarxlar Davlat rahbarlari Iqtisodiy tarix LGBT tarixi Harbiy tarix Ayollar tarixi Urushlar
Vaqt jadvali  Eron portal
k m t

Eron Islom Respublikasi (forscha: جمهوری اسلامی ایران - Jomhuri ye Eslāmi ye Irān), qisqacha Eron (forscha: ایران - Irān) — Gʻarbiy Osiyodagi mamlakat. Poytaxti — Tehron shahri. Maydoni 1 648, 95 km², aholisi soni 79 115 000 kishi (2016). Pul birligi — Eron riali. Maʼmuriy jihatdan 31 ta ustonga boʻlinadi. Yirik shaharlari: Mashhad, Karaj, Tabriz, Sheroz, Isfahon, Ahvoz.

Eron tarixi asosan ikki davrga bo'linadi: musulmonlardan oldingi va musulmonlik davri. Eron jamiyatining islomlashuvi uning madaniy, ijtimoiy va siyosiy tuzilishida tub o'zgarishlarga olib keldi. Biroq, Islom dini qabul qilingandan keyin ham avvalgi ma'naviy qadriyatlar va me'roslar butunlay yo'qolmadi. Qolaversa, ular mamlakatda vujudga kelayotgan yangi madaniyatga kuchli ta'sir ko'rsatgani uchun ham ayrim tadqiqotchi olimlar uni Eron islomi deb ham atashgan edi. Hattoki hozirgi zamonaviy Eronda musulmonlardan oldingi ko'plab urf-odatlar va marosimlar saqlanib qolgan.