| Janadaryo | |
|---|---|
| qozoqcha: Жаңадария qoraqalpoqcha: Jańadárya | |
| Tavsif | |
| Uzunligi | 625 |
| Suv oqimi | |
| Boshlanishi | |
| · Boshlanish joyi | Sirdaryoning chap qirgʻogʻi Qiziloʻrda shahri yaqinida. |
| Quyilishi | Orol dengizi |
| · Balandligi | 42 m |
| Joylashuvi | |
| Davlat | Qozogʻiston Qoraqalpogʻiston |
Janadaryo (Jandaryo) – Sirdaryoning qadimiy kanallarining eng janubiy qismi[1]. Miloddan avvalgi 1-ming yillikning birinchi yarmi va miloddan avvalgi III—II asrlargacha daryoning asosiy kanali boʻlgan[2]. 1819-yilgacha Orol dengiziga quyilgan.
U Qiziloʻrda viloyatining janubi-gʻarbiga yoʻnalib, hozirgi Qiziloʻrda viloyati hududidagi Qizilqumni kesib oʻtib, Orol dengizining sobiq janubi-sharqiy qirgʻogʻi yaqinidagi Qoraqalpogʻiston qumlarigacha choʻzilgan. Umumiy uzunligi taxminan 300 km. Toshkent shahridan 700 km gʻarbda joylashgan. XX asrning 2-yarmida Janadaryo kanalining bir qismi (boshqa kanal – Quandaryo bilan birga) kanallashtirildi va Sirdaryo suvlarining bir qismi sholizorlar tizimidan oqib oʻtishi shu yerga yoʻnaltirildi. Janadaryoning quyi oqimida qumlar orasida qora saksovullar oʻsgan. Janadaryo vodiysi ilk oʻrta asrlardagi Jend podsholigini tashkil qilgan. Keyinchalik Janadaryo vodiysi qoraqalpoqlar uchun koʻchmanchi hudud boʻlib, ular daryo oʻzanining navbatdagi tanazzulidan keyin Amudaryoning quyi oqimiga koʻchib oʻtgan. Daryo havzasida turli davrlarga oid koʻplab xarobalar mavjud boʻlib, ular quruq iqlim va zamonaviy doimiy aholining yoʻqligi (qoʻrgʻonlar, qabristonlar, mazarlar) tufayli yaxshi saqlanib qolgan.
- ↑ https://www.geonames.org/1485228/janadaryo.html Geonames.org ma'lumotlar bazasi (cc-by); post yangilandi 2012-01-17; maʼlumotlar bazasiga yuklab olish 2017-02-28
- ↑ „Ming yillik kanallar tarixi :: Verxoturov Dmitriy :: Babroteka: mustaqil elektron kutubxona“. 2015-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-iyul.