Muhammad ibn Ahmad al-Nasafiy

Islom dinining bir boʻlimi Ismoiliylar
Tushunchalar Qurʼon Botiniylar Tavil Imomlik Ẓāhir Bātin Nūr Aql Ilm Daʼvat Dai Bāb Hujja Satr Taqiya Pir Numerologiya Ilohiyot Reinkarnatsiya Nomlar
Yetti ustun Velayet Poklik Namoz Zakot Roʻza Haj
Mustaʼliylik va Nizoriylik Boʻlimlar/oqimlar Mustaʼliylik Toyyibiylik Davudi Bohra Progressiv Hebtiah Bohra Atba-e-Malak Bohra Badar Vakil Sulaymoniy Bohra Alaviy Bohra Qutbiy Bohra Hofiziylik Nizoriylik Sabiyya Qarmatlar Hashshoshiylar Satpanth Tarqalishi Bahrayndagi qarmatlar Fotimiylar xalifaligi Moʻlton Sulayhiylar Zurayiylar Hamdaniylar Ismoiliylar davlati Shaxslar Hamdan Qarmat ibn Faraj ibn Ḥavshab ibn al-Fadl al-Jayshaniy ibn Mansur al-Yaman Abu Said al-Jannabiy Abu Tohir al-Jannabiy Qadi Numan al-Nasafiy al-Sijistoniy al-Kirmaniy al-Sheroziy al-Naysaburiy Nosir Xisrav Pomir xalqlari Arva al-Sulayhiy Zuayb ibn Muso Hasan ibn Sabboh Hasan II Rashiduddin Sinon Pir Sadriddin Ogʻaxonlar Xoʻjalar Nosiriddin Nosir Hunzaiy Markazlari Qohira Anjudan Alamut Atashgah Gerdkuh Lambsar Masyaf Maymun-Diz Rudxan Qalaat al-Madiq Boshqalar Qirolicha Arva saroyi Qirolicha Arva masjidi Nizārīy Konstitutsiya Delegatsiya Ginanlar Nomoz (Nizoriy) Jamoatxona Qiyomat Abbosiylar-Bagʻdod manifesti Dorul hikma Ayollar
Ilk rahbarlari Ali Hasan Husayn al-Sajjad al-Baqir Jaʿfar al-Ṣādiq Ismāʿīl ibn Jaʿfar al-Mubārak Muhammad ibn Ismoʿīl ash-Shākir Ahmad al-Vafiy Ahmad (at-Taqīy Muhammad) Abdulloh ar-Radiy Abdulloh al-Mahdiy Billoh al-Qoʾim al-Manṣūr Al-Muʼizz li-dinillah Nizor al-ʿAzīz biʾlloh, Abu Ali al-Mansur ʿAlī al-Ẓāhir li-iʿzāz Dīn Allāh Maʿad al-Mustanṣir bi'l-Lāh Nizār al-Muṣṭafā li-Dīn’il-Lāh / Al-Mustaʼliy Al-Amir bi-ahkamillah ʿAbd al-Majīd al-Ḥāfiz li-Dīn Allāh / Abu al-Qosim at-Toyyib
Amaldagi rahbarlari Nizoriylik imomi: Aga Xon IV Mustaliy Ismoiliylik-Toyyibiylik Dāʼī al-Mutlaqs: Alaviy Bohra: Haatim Zakiyuddin Davudi Bohra: Mufaddal Sayfuddin Qutbiy Bohra: Tohir Faxruddin
Islom portal
k m t

Abul-Hasan Muhammad ibn Ahmad al-Bazdaviy an-Nasafiy (yoki al-Bazdahiy, an-Naxshabiy) (vafoti 943/945) 10-asr boshlarida ismoiliy missioneri boʻlgan ilohiyot olimi. U tax. 937-yilda Somoniylar amiri Nasr II ni ismoiliylikka oʻtkazishga muvaffaq boʻlgan va Somoniylar saroyida Nasr vafotigacha davom etgan ismoiliylar hukmronlik davrini boshlab bergan. Nuh I tomonidan boshlangan ismoiliylarni taʼqib qilish amalyoti davomida, qurbon boʻlgan. Ilohiyotchi sifatida u odatda neoplatonik tushunchalarni ismoiliy ilohiyotiga kiritganlar qatoriga kiradi. Uning taʼlimotlari 9—10-asrlarda Eron yerlarida tubjoy ismoilizmida hukmronlik qilgan, ammo Fotimiylar xalifaligi bilan birlashgan ismoiliy dinshunoslari tomonidan antinomiya deya qoralangan.

Al-Nasafiyning hayoti, asosan, undan keyin yashagan va asosan dushmanona ruhda yozilgan sunniy manbalari, asosan, Ibn an-Nadimning „Kitob al-Fihrist“ va Nizom al-Mulkning "Siyosatnomasi" orqali maʼlum. Bular orasida at-Saʼalibiyning shahzodalar uchun koʻzgu – "Adab al-muluk" ham boʻlib, u 1990-yilgacha nashr etilmagan^[1][2]. Uning nisbasidan koʻrinib turibdiki, Muhammad an-Nasafiy Nasaf yoki Naxshab (hozirgi Oʻzbekiston) yaqinidagi Bazda qishlogʻida tugʻilgan^[3][4]. 20-asr boshlarida Lui Massinyon va Vladimir Ivanov kabi baʼzi olimlar uning nisbasini „al-Bardaʼiy“ deya oʻqib, Bardadan kelib chiqqanligini koʻrsatishgan, ammo keyinchalik bu notoʻgʻri ekanligi isbotlangan^[3].

1. ↑ Stern 1960, ss. 56, 79–80.
2. ↑ Crone & Treadwell 2003, ss. 37, 41–42.
3. ↑ ^{3,0 3,1} Stern 1960, s. 79.
4. ↑ Poonawala 1993, s. 968.