Noha

Novheh, Nohay yoki Noha (forscha: نوحه novheh, urducha: نوحہ; oʻqilishi: nūḥa/navḥa; ozarbayjoncha: Noʻvhə/Nөvһә/نؤوحه)^[1], shia qarashlariga koʻra talqin qilinganda, Karbalo jangida Husayn ibn Ali, uning oila aʼzolari va safdoshlarining shahid boʻlganligi haqida yozilgan marsiya hisoblanadi. Shia qarashlari nuqtai nazaridan talqin qilinganda, noha Karbalo jangida Husayn ibn Ali va uning oila aʼzolari, shuningdek sahobalarining shahid boʻlganligi haqidagi elegiya hisoblanadi^[2].

Marsiya va Noha islomdan oldingi arab va fors madaniyatining tarixiy va ijtimoiy muhitiga xos tarzda yozilgan^[3]. Marsiyaning qismlari Noha va Soaz deb ataladi, bu uslub motam maʼnosini ifodalaydi. Noha motam sheʼri hisoblanadi^[4]. Motam shia mazhabi va uning izdosh tarmoqlari adabiyotida markaziy oʻrinni egallaydi. Husayn va Karbalo fojiasini marsiya qilib kuylaydigan anʼana faqat arab yoki fors tilida ijod qiluvchi shoirlar tomonidangina yozilmagan. Turli tillarda ijod qiluvchi shoirlar ham oʻz tillarida noha va islomiy marsiyalar yaratishgan. Noha oʻqiydigan shoirlar nohaxon deb ataladi^[5].

1. ↑ "Nөvһә." Azerbaijan Soviet Encyclopedia: Volume VII: Egypt – Prado. Baku: General Editorship of the Azerbaijan Soviet Encyclopedia. Editor: J. V. Guliyev. 1983. p. 300.
2. ↑ "Punjab". The Concise Garland Encyclopedia of World Music. Routledge. 2013. p. 1053. ISBN 978-1-136-09594-8. https://books.google.com/books?id=a90rBgAAQBAJ&pg=PA1053. 
3. ↑ „Urdu Marsiay and Nohay“. ABNA (2010-yil 6-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 12-dekabr.
4. ↑ „Terminology of Urdu Poetry“. Intekhab-o-Lughat. 2018-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 12-dekabr.
5. ↑ „Noha Khawan Meaning in English Threnodist نوحہ خواں | Urdu to English Dictionary“.