Shayx Matar masjidi

Masjid
Shayx Matar masjidi
turkcha: Şeyh Matar Camii
Shayx Matar masjidi va minorasi
Mamlakat  Turkiya
Shahar Diyorbakir
Joylashuvi Savaş mahallasi, Yenikapı koʻchasi
Koordinatalar 37°54′39″N 40°14′15″E / 37.910778°N 40.237611°E / 37.910778; 40.237611
Yoʻnalishi sunniylik
Meʼmoriy uslub Islom meʼmorchiligi
Binokorlik sanasi 1500-yil
Oʻlchami 500 namozxon
Gumbazlar soni 1
Gumbazlar soni 1
Minoralar soni 1
Minoralar soni 1
Qurilish materiali tosh va gʻisht

Shayx Matar masjidi (turkcha: Şeyh Matar Camii) yoki Shayx Mutahhar masjidi – Turkiyaning Diyorbakir shahridagi tarixiy masjid. Toʻrt ustunli minorasi bilan mashhur boʻlib, Toʻrt oyoqli minora deb ham nomlanadi.

Masjid Diyorbakirning tarixiy Sur tumani, Savaş mahallasi, Yenikapi koʻchasida joylashgan. Binoga Shayx Matar (Mutahhar) nomi berilgan, chunki 600 m2 (6,500 kv ft) maydonda joylashgan masjidda shayxning qabri joylashgan deb ishoniladi[1][2].

Minoraga ilova qilingan yozuvga koʻra, masjid 1500-yilda Oq qoʻyunlilar davlati sultoni Qosimxon davrida Hoji Oʻmerning oʻgʻli Hoji Husayn tomonidan qurilgan. Mahalliy aholi orasida „Qosim podshoh masjidi“ nomi bilan ham tanilgan[1][3]. Masjid Jamgʻarmalar Bosh boshqarmasiga tegishli[2].

Masjid bir gumbazli, kvadrat shaklda qurilgan boʻlib, devorlari gʻisht va toshdan bunyod etilgan. Har ikki tomonida 3 tadan, old va orqa tomonida 2 tadan deraza bor. Qibla devoridagi 2 ta deraza toshdan yasalgan devor bilan yopilgan[3]. Yopiq maydoni 221 m2 (2,380 kv ft) boʻlib, bir vaqtning oʻzida 500 nafargacha namozxonni sigʻdira oladi[1][2].

Kvadrat prizma koʻrinishidagi alohida minora 4 ta massiv tosh ustunlar ustiga qurilgan. „Diyarbakır Salnâmeleri“ (Diyorbakir yilnomalari)da qayd etilishicha, 906-yilda mustahkam va baland inshoot sifatida qurilgan, soʻngra hududni islomiy xalqlar mintaqani egallagandan keyin yoniga masjid qurilib, qal’aning oʻzi minoraga aylantirilgan[1][3]. Bugungi kunda mahalliy aholi minora poydevoridagi toʻrtta ustunni sunniylik mazhabining toʻrtta asosiy firqasi, yaʼni hanafiylik, hanbaliylik, molikiylik va shofi’iylik ramzi deb hisoblaydi[2][4].

Masjid 1960-yilda Vaqflar Bosh boshqarmasi tomonidan restavratsiya qilingan[1][2].

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Tahir Elçi iki gün önce Dört Ayaklı Minare için 'suikast' demişti“ (tr) (2015-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 29-noyabr.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Sunar, Serdar.. „Diyarbakır’ın simgelerinden tarihi minare çatışmada hasar gördü“ (tr) (2015-yil 26-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 29-noyabr.
  3. 3,0 3,1 3,2 „Şeyh Mattar ( Şeyh Mutahhar) Camii“ (tr). Diyarbalır Valiliği. Qaraldi: 2015-yil 29-noyabr.
  4. „Tarihi Camiler ve Medreseler / Şeyh Matar Camii“ (tr). Diyarbakır İl Müftülüğü. Qaraldi: 2015-yil 29-noyabr.

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne