Somsa

Somsa

Turi	Qoʻshimcha taom
Milliy oshxona	Oʻzbek oshxonasi Qozoq oshxonasi Qirgʻiz oshxonasi Tojik oshxonasi Tatar oshxonasi Uygʻur oshxonasi
Kelib chiqishi	Osiyo
Muallifi	Osiyo xalqlari
Asosiy komponentlari	xamir va ichidagi masalliq (asosan goʻsht)
Oʻxshashlari	Kornishonlar Pashmak Naan Cheburek Go’shtli bo’g’irsoq Samosa Turnover Qiymalanadigan taomlar
Retsepti	Somsa
Vikiombor

Somsa — xamirli taom turi. Nomining kelib chiqishi quyidagi tillar bilan chambarchas bogʻliq: forscha: سنبوساگ sanbosag^[1]. Shuningdek, turli millatlarda har xil nomlanadi: eroncha سمبوسه yoki forscha: سنبوسه sanbusé, inglizcha samosa (səˈmoʊsə), panjobcha: ਸਮੋਸਾ, smosa', hindcha: समोसा, urdu: سموسه, arabcha: سمبوسك sambūsak yoki sambusaj^[2], bengalcha: সিঙাড়া , assamcha sing-ra, oriya ષ્હિઙદ, shingada, ivritcha: סמבוסק sambusak, gujarotcha: સુમૉસ sumosa', kann. ಸಮೋಸಾ samosa, malayalamcha: സമോസ, maratxi: सामोसा, tam. சமோசா, Andoza:Lang-te, urdu: سموسه, qozoqcha: самса sɑmsɑ́, qirgʻizcha: самса sɑmsɑ́;, oʻzbekcha: somsa sɒmsa, sibirtatarcha: самса sɑmsɑ́, uygʻurcha: سامسا sɑmsɑ́, samsa, turkcha: samsa böreği, turkmancha: somsa, somalicha: 'sambuusa', tojikcha: самбӯса, nepalcha: समोसा, bir.: စမူဆာ sʰəmùzà, malgashcha [sam͡bosḁ], portugalcha chamuça.^[3][4]

Oʻzbek pazandaligida somsa asosan, tandirga yopib dumaloq shaklda tayyorlanadi. Hozir gaz duxovkalarida uchburchak va toʻrtburchak shaklida ham pishiriladi. Somsa tayyorlash uchun bugʻdoy unidan xamir qorilib, jild tayyorlanadi. Somsaga koʻpincha Sirka, pomidor qaylasi, Jizzax somsasiga esa oʻsimlik moyi sepilib tanovul qilinadi. Yevropa davlatlari koʻchalarda hot-dog sotilganidek, Oʻzbekiston, Qozogʻiston, Tatariston, Qirgʻiziston kabi davlatlarning aholi yashash joylarida somsa koʻchma tandirlarda yopilib, koʻchalarda, bozorlarda ham sotiladi.^[5][6]

Goʻsht ishlatiladigan somsaning baʼzi turlari uchun oshirilgan, baʼzan esa oshirilmagan xamir tayyorlanadi, tandirga yopishdan oldin qizigan tandirga namakob sepiladi (ayrim hollarda duxovka yogʻlanadi). Somsaning masalliqlariga qarab farmuda somsa, goʻshtli, varaqi somsa, koʻk somsa, qovoqli, yalpiz somsa, kartoshkali somsa kabi turlari bor.

1. ↑ Lovely triangles (Wayback Machine saytida 2009-01-08 sanasida arxivlangan) „Hindustan Times“, 23-avgust 2008-yil.
2. ↑ Rodinson, Maxime, Arthur Arberry, and Charles Perry. Medieval Arab cookery. Prospect Books (UK), 2001. p. 72.
3. ↑ Food Cultures of the World Encyclopedia. Santa Barbara, CA: Greenwood, 2011 — 51-bet. ISBN 978-0-313-37626-9. Qaraldi: 17-yanvar 2018-yil. 
4. ↑ „Samsa: Baked Meat Buns“. silkroadchef.com. 2019-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 21-iyul.
5. ↑ Похлёбкин, Вильям Васильевич. Кулинарный словарь, Moskva, 2015 — 318-bet. 
6. ↑ Зданович Л.И., Зданович. Кулинарный словарь. Moskva: Вече, 2001 — 400-bet.