Back Amsterdam ACE Amsterdam Afrikaans Amsterdam ALS አምስተርዳም Amharic Amsterdam AN Amsterdam ANG أمستردام Arabic ܐܡܣܛܪܕܐܡ ARC أمسطردام ARY امستردام ARZ
| Amsterdam | |
|---|---|
| — Thủ đô/Đô thị — | |
    Từ trái sang phải và trên xuống dưới: Khu phố Grachtengordel, các ngôi nhà ở Centrum, phòng hòa nhạc Concertgebouw, hệ thống kênh đào ở trung tâm Amsterdam | |
 Hiệu kỳ  Huy hiệu | |
| Tên hiệu: Mokum, Venice của phương Bắc | |
| Khẩu hiệu: Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig (Valiant, Steadfast, Compassionate) | |
 Vị trí của Amsterdam | |
.svg)  Amsterdam | |
| Tọa độ: 52°22′23″B 4°53′32″Đ / 52,37306°B 4,89222°Đ | |
| Quốc gia |  Hà Lan |
| Tỉnh |  Noord-Holland |
| COROP | Amsterdam |
| Đặt tên theo | Sông Amstel |
| Chính quyền | |
| • Thành phần | Hội đồng thành phố |
| • Thị trưởng | Femke Halsema (GroenLinks) |
| • Thư ký | A.H.P. van Gils |
| Diện tích[1][2] | |
| • Thủ đô/Đô thị | 219 km2 (85 mi2) |
| • Đất liền | 166 km2 (64 mi2) |
| • Mặt nước | 53 km2 (20 mi2) |
| • Đô thị | 1.003 km2 (387 mi2) |
| • Vùng đô thị | 1.815 km2 (701 mi2) |
| Độ cao[3] | 2 m (7 ft) |
| Dân số (tháng 6 năm 2009)[4][5] | |
| • Thủ đô/Đô thị | 762,057 |
| • Mật độ | 4.459/km2 (11,550/mi2) |
| • Đô thị | 1.364.422 |
| • Vùng đô thị | 2.158.372 |
| • Tên gọi dân cư | Amsterdammer |
| Múi giờ | UTC+1, Giờ chuẩn Trung Âu, UTC+2 |
| • Mùa hè (DST) | CEST (UTC+2) |
| Mã bưu chính | 1011–1109 |
| Mã điện thoại | 20 |
| Thành phố kết nghĩa | Varna, Algiers, Athena, Bogotá, Brasilia, Istanbul, Jakarta, Kyiv, Managua, Manchester, Montréal, Moskva, Nicosia, Bắc Kinh, Recife, Riga, Sarajevo, Willemstad, Beira, Rio de Janeiro, Santiago de Cali, Ramallah, Luân Đôn |
| Website | www.amsterdam.nl |
Amsterdam (phiên âm tiếng Việt: Am-xtéc-đam; phát âm tiếng Hà Lan: [ˌɑmstərˈdɑm] (
nghe)) là thủ đô chính thức của Hà Lan, nằm trên các bờ vịnh IJmeer và sông Amstel. Thành phố được thành lập vào thế kỷ 12 từ một làng chài nhỏ bên bờ sông Amstel. Ngày nay, đây là thành phố lớn nhất Hà Lan, là trung tâm chính trị, kinh tế, Thành phố nằm ở tỉnh Noord-Holland ở phía tây của quốc gia này. Thành phố có dân số (bao gồm cả vùng ngoại ô) có 1.360.000 dân tại thời điểm ngày 01 tháng 1 năm 2008, bao gồm phần phía bắc của Randstad, là vùng đô thị lớn thứ 5 châu Âu, với dân số khoảng 6.700.000 người.
Tên của thành phố có nguồn gốc từ Amstellerdam,[6] chỉ xuất xứ của thành phố: một đập trong sông Amstel. Là một khu vực định cư như của một làng chài nhỏ ở cuối thế kỷ 12, Amsterdam đã trở thành một trong những cảng quan trọng nhất trên thế giới trong thời kỳ hoàng kim của Hà Lan, một kết quả của sự phát triển sáng tạo của mình trong thương mại. Trong thời gian đó, thành phố là trung tâm tài chính và kim cương hàng đầu thế giới.[7] Trong thế kỷ 19 và 20, thành phố mở rộng, và nhiều khu vực lân cận và các vùng ngoại ô mới được thành lập. Các kênh đào thế kỷ 17 của Amsterdam và Tuyến phòng thủ thế kỷ 19–20 của Amsterdam nằm trong Danh sách Di sản Thế giới của UNESCO. Sloten, được sáp nhập vào năm 1921 bởi đô thị Amsterdam; là phần cổ nhất của thành phố, có niên đại từ thế kỷ thứ 9.
Các điểm tham quan chính của Amsterdam bao gồm các kênh lịch sử, Bảo tàng Rijksmuseum, Bảo tàng Van Gogh, Bảo tàng Stedelijk, Hermitage Amsterdam, Concertgebouw, Nhà Anne Frank, Bảo tàng Scheepvaartmuseum, Bảo tàng Amsterdam, Trải nghiệm Heineken, Cung điện Hoàng gia Amsterdam, Natura Artis Magistra, Hortus Botanicus Amsterdam, NEMO, khu đèn đỏ và nhiều quán cà phê. Nó đã thu hút hơn 5 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2014.[8] Thành phố cũng nổi tiếng với cuộc sống về đêm và hoạt động lễ hội; với một số câu lạc bộ đêm (Melkweg, Paradiso) nổi tiếng nhất thế giới. Chủ yếu được biết đến với di sản nghệ thuật, hệ thống kênh đào phức tạp và những ngôi nhà hẹp với mặt tiền có đầu hồi; Các di sản được bảo tồn tốt của Thời kỳ Hoàng kim thế kỷ 17 của thành phố. Những đặc điểm này được cho là nguyên nhân thu hút hàng triệu du khách của Amsterdam hàng năm. Đạp xe là chìa khóa tạo nên nét đặc trưng của thành phố, và có rất nhiều con đường dành cho xe đạp.[9]
Thị trường chứng khoán Amsterdam được coi là sàn giao dịch chứng khoán "hiện đại" lâu đời nhất trên thế giới. Là thủ đô thương mại của Hà Lan và là một trong những trung tâm tài chính hàng đầu ở châu Âu, Amsterdam được nhóm nghiên cứu Toàn cầu hóa và Các thành phố Thế giới (GaWC) coi là một thành phố thế giới alpha. Thành phố cũng là thủ đô văn hóa của Hà Lan.[10] Nhiều tổ chức lớn của Hà Lan có trụ sở chính tại thành phố, bao gồm: tập đoàn Philips, AkzoNobel, Booking.com, TomTom và ING.[11] Nhiều công ty lớn nhất thế giới có trụ sở tại Amsterdam hoặc đã thành lập trụ sở châu Âu tại thành phố này, chẳng hạn như các công ty công nghệ hàng đầu Uber, Netflix và Tesla.[12] Năm 2012, Amsterdam được Đơn vị tình báo kinh tế (EIU) xếp hạng là thành phố tốt thứ hai để sinh sống[13] và thứ 12 trên toàn cầu về chất lượng sống cho môi trường và cơ sở hạ tầng bởi Mercer.[14] Thành phố được xếp hạng thứ 4 trên toàn cầu với tư cách là trung tâm công nghệ hàng đầu trong báo cáo Savills Tech Cities 2019 (thứ 2 ở Châu Âu),[15] và thứ 3 về đổi mới bởi cơ quan đổi mới của Úc 2thinknow trong Chỉ số các thành phố đổi mới của họ năm 2009.[16] Cảng Amsterdam là cảng lớn thứ năm ở Châu Âu.[17] Trung tâm KLM và sân bay chính của Amsterdam: Schiphol, là sân bay bận rộn nhất của Hà Lan cũng như bận rộn thứ ba ở châu Âu và sân bay bận rộn thứ 11 trên thế giới.[18] Thủ đô Hà Lan được coi là một trong những thành phố đa văn hóa nhất trên thế giới, với ít nhất 177 quốc tịch đại diện.[19]
Một số cư dân đáng chú ý của Amsterdam trong suốt lịch sử bao gồm: họa sĩ Rembrandt và Van Gogh, nữ sĩ Anne Frank, và nhà triết học Baruch Spinoza.
- ^ “Kerncijfers voor Amsterdam en de stadsdelen”. www.os.amsterdam.nl. Research and Statistics Service, Thành phố Amsterdam. ngày 1 tháng 1 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2007. Liên kết ngoài trong
|work=(trợ giúp) - ^ “Area, population density, dwelling density and average dwelling occupation”. www.os.amsterdam.nl. Research and Statistics Service, Thành phố Amsterdam. ngày 1 tháng 1 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2008. Liên kết ngoài trong
|work=(trợ giúp) - ^ “Actueel Hoogtestand Nederland” (bằng tiếng Hà Lan). Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2008.
- ^ “Gemiddelde bevolking per regio naar leeftijd en geslacht” (bằng tiếng Hà Lan). Statistics Netherlands. Truy cập ngày 9 tháng 7 năm 2007.
- ^ “Population” (in Dutch). Themes. City of Amsterdam. 2008. Truy cập ngày 8 tháng 3 năm 2009.
- ^ Encyclopædia Britannica Eleventh Edition, Vol 1, p896-898.
- ^ [1] Capitals of Capital -A History of International Financial Centres - 1780–2005, Youssef Cassis, ISBN 978-0-521-84535-9
- ^ “Amsterdam verwelkomde in 2014 ruim 5 miljoen buitenlandse toeristen – Amsterdam – PAROOL”.
- ^ “Key Figures Amsterdam 2009: Tourism”. City of Amsterdam Department for Research and Statistics. 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 5 năm 2011. Truy cập 30 tháng 9 năm 2009.
- ^ After Athens in 1888 and Florence in 1986, Amsterdam was in 1986 chosen as the European Capital of Culture, confirming its eminent position in Europe and the Netherlands. See EC.europa.eu for an overview of the European cities and capitals of culture over the years.
- ^ Forbes.com, Forbes Global 2000 Largest Companies – Dutch rankings.
- ^ “The Next Global Tech Hotspot? Amsterdam Stakes Its Claim”.
- ^ “Best cities ranking and report” (PDF).
- ^ “Best cities in the world (Mercer)”. City Mayors. ngày 26 tháng 5 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2010.
- ^ “Tech Cities in Motion – 2019”. Savills. ngày 4 tháng 2 năm 2019.
- ^ “2thinknow Innovation Cities Global 256 Index – worldwide innovation city rankings”. Innovation-cities.com. ngày 30 tháng 7 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 9 năm 2010. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2010.
- ^ “Port Statistics 2015” (PDF) (Thông cáo báo chí). Rotterdam Port Authority. tháng 5 năm 2016. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 9 tháng 2 năm 2017.
- ^ “Bản sao đã lưu trữ”. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2020.
- ^ “Amsterdam world's most multicultural city”. ngày 26 tháng 2 năm 2008.