Back Budapèst ACE Будапешт ADY Boedapest Afrikaans Budapest ALS ቡዳፔስት Amharic Budapest AN Budapest ANG بودابست Arabic بوداپيست ARY بودابيست ARZ

Budapest

Bài này viết về thủ đô của Hungary. Đối với các định nghĩa khác, xem Budapest (định hướng).
Budapest
—  Thành phố  —
Thủ đô của Hungary
Budapest főváros



Từ phía trên, trái sang phải: Toà nhà Nghị viện Hungary, Fisherman's Bastion, Tượng Tự do trên Đồi Gellért, Hősök tere tại Công viên Thành phố, Nhà hát Quốc gia, Vương cung thánh đường Thánh Stephen và trung tâm thành phố với cầu Széchenyi buổi tối
Hiệu kỳ của Budapest
Hiệu kỳ
Phù hiệu của Budapest
Huy hiệu
Tên hiệu: Trái tim của châu Âu, Nữ hoàng của Danube, Hòn ngọc của Danube, Thủ đô của Sự tự do, Thủ đô của Spa và Tắm hơi, Thủ đô của Sự kiện
Vị trí của Budapest
Budapest trên bản đồ Hungary
Budapest
Budapest
Budapest trên bản đồ Châu Âu
Budapest
Budapest
Budapest tại Hungary
Quốc gia Hungary
VùngTrung Hungary
Sự thống nhất của Buda, Pest và ÓbudaNgày 17 tháng 11 năm 1873
Đặt tên theoBuda, Pest
Thành phố
Chính quyền[1]
 • KiểuThị trưởng – Hội đồng
 • Thành phầnQuốc hội của Budapest
 • Thị trưởngIstván Tarlós (Độc lập, được ủng hộ bởi Fidesz)
Diện tích[2]
 • Thành phố525,2 km2 (2,028 mi2)
 • Đô thị2.538 km2 (980 mi2)
 • Vùng đô thị7.626 km2 (2,944 mi2)
Độ cao[4]Thấp nhất (Danube) 96 m
Cao nhất (đồi János) 527 m (315 đến 1,729 ft)
Dân số (2017)[6][7]
 • Thành phố1,752,704[5]
 • Thứ hạngThứ nhất (thứ 10 tại EU)
 • Mật độ3.351/km2 (8,680/mi2)
 • Đô thị2,947,722[3]
 • Vùng đô thị3,303,786
Tên cư dânNgười Budapest(người Hungary)
GDP/GVA PPP (2016)
 • Tổng113,1 tỷ đô la Mỹ / 103,8 tỷ euro[8][9]
 • Trên đầu người64.283 đô la Mỹ / 58.975 euro[10]
GDP/GVA PPP (Metro) (2016)
 • Tổng141 tỷ đô la Mỹ / 129,4 tỷ euro
 • Trên đầu người42.678 đô la Mỹ / 39.169 euro
Múi giờUTC+1, UTC+2
 • Mùa hè (DST)CEST (UTC+2)
Mã bưu chính1011–1239
Mã vùng1
Mã ISO 3166HU-BU
Thành phố kết nghĩaKraków
Mã NUTSHU101
WebsiteBudapestInfo Official
Government Official
Tên chính thứcBudapest, bao gồm bờ sông Danube, Khu vực Lâu đài Buda và Đại lộ Andrássy
Tiêu chuẩnCultural: ii, iv
Tham khảo400
Công nhận1987 (Kỳ họp 11)
Mở rộng2002
Diện tích473.3 ha
Vùng đệm493.8 ha

Budapest (tiếng Hungary: [ˈbudɒpɛʃt]  ( nghe))[11] là thủ đô và thành phố đông dân nhất của Hungary, và một trong những thành phố lớn nhất trong Liên minh Châu Âu.[12][13][14] Với dân số ước tính năm 2016 là 1.752.704 phân bố trên một diện tích khoảng 525 kilômét vuông (203 dặm vuông Anh), Budapest cũng là một trong những thành phố lớn có mật độ dân số cao nhất tại EU.[5][15] Budapest vừa là một thành phố và vừa là một hạt, và tạo thành trung tâm của vùng đô thị Budapest, nó có diện tích 7.626 kilômét vuông (2.944 dặm vuông Anh) và dân số 3.303.786, chiếm 33 phần trăm dân số Hungary.[16][17] Vùng đô thị Budapest có GDP 141,0 tỷ đô la Mỹ (129,4 tỷ euro) năm 2016, chiếm 49,6 phần trăm GDP của Hungary.[9][18] GDP trên đầu người của thành phố là 64.283 đô la Mỹ, bằng 148% trung bình của EU tính theo sức mua tương đương.[10] Do đó thành phố này năm trong danh sách 100 thành phố theo GDP trên thế giới[19] và khiến nó trở thành một trong những nền kinh tế khu vực lớn nhất Liên minh Châu Âu.[20]

Budapest là một thành phố toàn cầu dẫn đầu với thế mạnh về thương mại, tài chính, truyền thông, nghệ thuật, thời trang, nghiên cứu, công nghệ, giáo dục và giải trí.[21][22] Nó là một R&D và trung tâm tài chính dẫn đầu[23] và là thành phố Trung và Đông Âu được xếp hạng cao nhất về Chỉ số 100 Thành phố Sáng tạo,[24][25][26] nó cũng được xếp hạng là nền kinh tế đô thị phát triển nhanh thứ hai tại châu Âu.[27] Thành phố là nơi có sàn giao dịch chứng khoán lớn thứ hai về giá trị vốn hóa thị trường tại Trung và Đông Âu,[28] sàn giao dịch chứng khoán Budapest và quận kinh doanh của nó có trụ sở của những ngân hàng quốc gia lớn nhất và quốc tế và các công ty.[29][30][31] Budapest còn là nơi có văn phòng khu vực chính của nhiều tổ chức quốc tế, bao gồm Liên Hợp Quốc và ICDT,[32] ngoài gia nó còn có trụ sở của Viện sáng tạo và Công nghệ Châu Âu,[33] cao đẳng Cảnh sát Châu Âu[34] và văn phòng nước ngoài đầu tiên của Cơ quan Thúc đẩy Đầu tư Trung Quốc.[35] Có hơn 40 trường cao đẳng và đại học ở Budapest, bao gồm đại học Eötvös Loránd, đại học Semmelweis và đại học Công nghệ và Kinh tế Budapest là những trường trong tốp 500 trên thế giới.[36][37] Mở cửa năm 1896,[38] hệ thống tàu điện ngầm Budapest phục vụ 1,27 triệu hành khách còn hệ thống xe điện Budapest phục vụ 1,08 triệu hành khách mỗi ngày.[39] Budapest được xếp hạng là thành phố Trung và Đông Âu đáng sống nhất theo chỉ số chất lượng cuộc sống của EIU.[40][41][42]

Lịch sử của Budapest bắt đầu với Aquincum, ban đầu là một khu định cư của người Celt,[43][44] đã trở thành kinh đô La Mã của Hạ Pannonia.[43] Người Magyar đã đến lãnh thổ này vào thế kỷ thứ 9[45] vào thế kỷ 9. Khu định cư đầu tiên của họ đã bị cướp bóc bởi quân Mông Cổ giai đoạn năm 1241-42.[46] Thị trấn được tái thiết lập đã trở thành một trong những trung tâm của văn hoá Phục hưng nhân bản[47] vào thế kỷ 15.[48] Sau trận Mohács và 150 năm sau khi thuộc Ottoman,[49] sự phát triển khu vực đã chuyển sang một giai đoạn mới thịnh vượng vào các thế kỷ 18 và 19, và Budapest đã trở thành một thành phố toàn cầu sau khi hợp nhất vào năm 1873.[50] Thành phố cũng đã trở thành thủ đô lớn thứ nhì của Đế quốc Áo-Hung, một cường quốc bị giải thể vào năm 1918. Budapest đã là trung điểm của cách mạng Hungaria năm 1848[note 1], Cộng hoà Xô Viết Hungary năm 1919, chiến dịch Panzerfaust năm 1944, chiến dịch Budapest năm 1945, và cách mạng Hungary năm 1956.

Được xem là một trong những thành phố đẹp nhất ở châu Âu,[45][51][52][53] di sản thế giới UNESCO nằm ở thành phố này gồm hai bờ sông Donau, khu phố lâu đài Buda, đại lộ Andrássy, quảng trường các anh hùng và tuyến đường tàu điện ngầm Thiên niên kỷ, tuyến cổ thứ nhì thế giới.[52][54] Các địa điểm nổi bật khác gồm tổng cộng 80 suối địa nhiệt,[55] hệ thống hang động nước nóng lớn nhất thế giới,[56] Hội đường Do Thái giáo Lớn lớn thứ nhì, và toà nhà Quốc hội Hungary.

  1. ^ “The Municipality of Budapest (official)”. Municipality of Budapest. ngày 11 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2014.
  2. ^ “Budapest”. 2014 Encyclopædia Britannica, Inc. ngày 11 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2014.
  3. ^ “Functional Urban Areas – Population on 1 January by age groups and sex”. Eurostat. ngày 1 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2016.
  4. ^ “Best view in Budapest from the city's highest hilltop”. stay.com – Budapest. ngày 11 tháng 9 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 6 năm 2010. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2014.
  5. ^ a b “Population by type of settlement – annually”. Hungarian Central Statistical Office. ngày 12 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2016.
  6. ^ “Gazetteer of Hungary, Hungarian Central Statistical Office, 2012” (PDF). Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2013.
  7. ^ “Budapest City Review”. Euromonitor International. tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2014.
  8. ^ “English: 39,8% of the country's GDP produced in Budapest. Hungary's GDP PPP in 2017 is $284.266 billion (IMF) x 39,8% = $113.1 billion”. portfolio.hu / Hungarian Central Statistical Office. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2017.
  9. ^ a b Ed F. Nozeman; Arno J. Van der Vlist (2014). European Metropolitan Commercial Real Estate Markets. Springer. tr. 169. ISBN 978-3-642-37852-2.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  10. ^ a b “English: 39,8% of the country's GDP produced in Budapest. Hungary's GDP PPP in 2017 is $284.266 billion (IMF) x 39,8% = $113.1 billion / Budapest pop. 2016 (1.759.407) = $64,283”. portfolio.hu / Hungarian Central Statistical Office. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2017.
  11. ^ UK: /ˌbjuːdəˈpɛst/, /ˌbʊd-/, /-ʃt/, /ˈbjuːdəpɛst/, /ˈbʊd-/, /-ʃt/
    US: /ˈbuːdəpɛst/
    Nguồn: Wells, John C. (2008), Longman Pronunciation Dictionary (ấn bản thứ 3), Longman, ISBN 978-1-4058-8118-0
  12. ^ Bachmann, Helena (ngày 18 tháng 3 năm 2002). “Beauty and the Feast”. Time. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2008.
  13. ^ Taşan-Kok, Tuna (2004). Budapest, Istanbul and Warsaw: Institutional and spatial change. Eburon Uitgeverij. tr. 41. ISBN 978-90-5972-041-1. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2013.
  14. ^ Meer, Dr Jan van der; Carvalho, Dr Luis; Berg, Professor Leo van den (ngày 28 tháng 5 năm 2014). Cities as Engines of Sustainable Competitiveness: European Urban Policy in Practice. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1-4724-2704-5.
  15. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Encarta
  16. ^ “About Budapest Transport Association”. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2016. “About Budapest Transport Association”. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2016.
  17. ^ “telep lista” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 25 tháng 11 năm 2006. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2016. “telep lista” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 25 tháng 11 năm 2006. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2016.
  18. ^ “English: 49,6% of the country's GDP produced in Budapest metropolitan area, in Central Hungary (Budapest and Pest county). Hungary's GDP PPP in 2017 is $284.266 billion (IMF) x 49,6% = $141.0 billion”. portfolio.hu / Hungarian Central Statistical Office. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2017.
  19. ^ “ukmediacentre.pwc.com”. PricewaterhouseCoopers. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 5 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  20. ^ Istrate, Emilia. “Global MetroMonitor | Brookings Institution”. Brookings.edu. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 10 tháng 6 năm 2013.
  21. ^ “Hungary: Emerging Economic Power In Central And Eastern Europe”. Thomas White International. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2017.
  22. ^ “Globalization and World Cities (GaWC) Research Network, Loughborough University”. www.lboro.ac.uk. ngày 24 tháng 4 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 5 năm 2017. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2017.
  23. ^ “The Global Financial Centres Index 21” (PDF). Long Finance. tháng 3 năm 2017. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 6 năm 2017. Truy cập ngày 15 tháng 6 năm 2018.
  24. ^ “Innovation Cities Top 100 Index » Innovation Cities Index & Program – City data training events from 2THINKNOW for USA Canada America Europe Asia Mid-East Australia”. Innovation-cities.com. ngày 1 tháng 9 năm 2010. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2011.
  25. ^ “CEE City Ranking puts capitals under the spotlight | Local and regional publications”. Rolandberger.at. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2011.
  26. ^ “Doing Business: Budapest, the soul of Central Europe”. International Herald Tribune. ngày 4 tháng 8 năm 2004. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 29 tháng 1 năm 2008.
  27. ^ “Budapest Europe's Second Fastest-Developing Urban Economy, Study Reveals – The study examines the development of the world's 300 largest urban economies, ranking them according to the pace of development”. Brookings Institution. ngày 23 tháng 1 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 8 tháng 3 năm 2016.
  28. ^ “Originally established in 1864, today it is the second most liquid stock market in the Central and Eastern European region, with the total market capitalisation of listed firms standing at approximately US $33.8 billion”.
  29. ^ “Regional Headquarters Central and Eastern Europe” (PDF). investinaustria.at. ngày 23 tháng 9 năm 2011. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  30. ^ “Magyarországon működő bankok - BankRáció.hu”. www.bankracio.hu.
  31. ^ “Market Overview – BET shares capitalization: 7,170 billion HUF”. Budapest Stock Exchange. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2017.
  32. ^ “International organizations in Hungary”. Ministry of Foreign Affairs. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 20 tháng 11 năm 2016.
  33. ^ “EU nations pick Budapest for technology institute”. Sydney Morning Herald. ngày 18 tháng 6 năm 2008. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2014.
  34. ^ European Union Document Nos. 2013/0812 (COD), ENFOPOL 395 CODEC 2773 PARLNAT 307
  35. ^ “Budapesten nyílik az első kínai befektetési támaszpont külföldön” [First Chinese investment base abroad opens in Budapest]. Heti Világgazdaság (bằng tiếng Hungary). Truy cập ngày 26 tháng 5 năm 2018.
  36. ^ “Academic Ranking of World Universities 2015”. ShanghaiRanking Consultancy. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2015.
  37. ^ “CWUR 2015 – World University Rankings”. Center for World University Rankings. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2015.
  38. ^ Electric Railway Society (2003). https://books.google.com/books?id=9DdeAAAAIAAJ&redir_esc=y. Doppler Press. p. 61. Truy cập ngày 29 tháng 8 năm 2012.
  39. ^ Mátyás Jangel (tháng 9 năm 2010). “Közszolgáltatási szerződés, utasjogok, a szolgáltatástervezés és ellenőrzés folyamata a kötöttpályás helyi- és elővárosi közforgalmú közlekedésben” [Public service contract, passenger rights, service planning and monitoring process of local and suburban public transport rail] (bằng tiếng Hungary). BKV Zrt. Közlekedési Igazgatóság [Directorate of Public Office. Transport]. tr. 10 (and 3). Bản gốc (pdf) lưu trữ ngày 28 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2015. Metro usage per day – Line 1: 120,000; Line 2: 405,000; Line 3: 630,000. (Line 4 began operations in 2014, with a 110,000 ridership estimated by Centre for Budapest Transport (BKK) based on the latest year.)
  40. ^ “Budapest is the most liveable Eastern European city”. Index.hu. ngày 8 tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2018.
  41. ^ “Gazdaság: EIU: Budapest, London és New York között a legjobban élhető városok listáján (Budapest between London and New York on the most liveable cities list)”. HVG.hu. ngày 11 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 26 tháng 5 năm 2018.
  42. ^ “Budapest is the 50th Most Liveable City in the World”. Tower International. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2017.
  43. ^ a b “Aquincum”. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. 2008. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2008.
  44. ^ Peter F. Sugar & Péter Hanák, Tibor Frank (1990). “Hungary before the Hungarian Conquest”. A History of Hungary. Đại học Indiana Press. tr. 3. ISBN 025320867X. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2008.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  45. ^ a b “Budapest”. Travel Channel. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2008.
  46. ^ “Budapest”. 1911 Encyclopædia Britannica Eleventh Edition. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2008.
  47. ^ Drake, Miriam A. (2003). “Eastern Europe, England and Spain”. Encyclopedia of Library and Information Science. CRC Press. tr. 2498. ISBN 0824720806. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2008.
  48. ^ Casmir, Fred L. (1995). “Hungarian culture in communication”. Communication in Eastern Europe: The Role of History, Culture, and media in contemporary conflicts. Lawrence Erlbaum Associates. tr. 122. ISBN 0805816259. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2008.[liên kết hỏng]
  49. ^ Molnar, A Concise History of Hungary, Chronology pp. 15
  50. ^ J. V. Beaverstock & R. J. Smith, P. J. Taylor (1999). “A Roster of World Cities”. Loughborough University. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2008. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  51. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên TIME
  52. ^ a b “Nomination of the banks of the Danube and the district of the Buda Castle” (PDF). International Council on Monuments and Sites. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008.
  53. ^ “Budapest Is Stealing Some of Prague's Spotlight”. The New York Times. ngày 3 tháng 10 năm 2006. Truy cập ngày 29 tháng 1 năm 2008.
  54. ^ “World Heritage Committee Inscribes 9 New Sites on the World Heritage List”. Unesco World Heritage Centre. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008.
  55. ^ “Hungary's, Budapest's and Balaton's Guide: Budapest's spas: Gellért, Király, Rác, Rudas, Széchenyi, Lukács”. Guideviaggi.net. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2009.
  56. ^ Published: 10:25AM Wednesday 19 tháng 11 năm 2008 (ngày 19 tháng 11 năm 2008). “Big underground thermal lake unveiled in Budapest, Hungary | WORLD News”. Tvnz.co.nz. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 11 năm 2009. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2009.


Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “note”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="note"/> tương ứng

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne