Caesi

Caesi, 55Cs
Quang phổ của caesi
Tính chất chung
Tên, ký hiệu	Caesi, Cs
Phiên âm	/ˈsiːziəm/ SEE-zee-əm
Hình dạng	Bạc ngà
Caesi trong bảng tuần hoàn
Rb ↑ Cs ↓ Fr Xenon ← Caesi → Bari
Số nguyên tử (Z)	55
Khối lượng nguyên tử chuẩn (±) (Ar)	132,9054519(6)[1]
Phân loại	kim loại kiềm
Nhóm, phân lớp	1, s
Chu kỳ	Chu kỳ 6
Cấu hình electron	[Xe] 6s1
mỗi lớp	2, 8, 18, 18, 8, 1
Tính chất vật lý
Màu sắc	Bạc ngà
Trạng thái vật chất	Chất lỏng
Nhiệt độ nóng chảy	301,59 K ​(28,44 °C, ​83,19 °F)
Nhiệt độ sôi	944 K ​(671 °C, ​1240 °F)
Mật độ	1,93 g·cm−3 (ở 0 °C, 101.325 kPa)
Mật độ ở thể lỏng	ở nhiệt độ nóng chảy: 1,843 g·cm−3
Điểm tới hạn	1.938 K, 9,4 MPa[2]
Nhiệt lượng nóng chảy	2,09 kJ·mol−1
Nhiệt bay hơi	63,9 kJ·mol−1
Nhiệt dung	32,210 J·mol−1·K−1
Áp suất hơi P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k ở T (K) 418 469 534 623 750 940
Tính chất nguyên tử
Trạng thái oxy hóa	+1, −1[3] ​Bazơ mạnh
Độ âm điện	0,79 (Thang Pauling)
Năng lượng ion hóa	Thứ nhất: 375,7 kJ·mol−1 Thứ hai: 2.234,3 kJ·mol−1 Thứ ba: 3.400 kJ·mol−1
Bán kính cộng hoá trị	thực nghiệm: 265 pm
Bán kính liên kết cộng hóa trị	244±11 pm
Bán kính van der Waals	343 pm
Thông tin khác
Cấu trúc tinh thể	​Lập phương tâm khối
Độ giãn nở nhiệt	97 µm·m−1·K−1 (ở 25 °C)
Độ dẫn nhiệt	35,9 W·m−1·K−1
Điện trở suất	ở 20 °C: 205 n Ω·m
Tính chất từ	Thuận từ[4]
Mô đun Young	1,7 GPa
Mô đun khối	1,6 GPa
Độ cứng theo thang Mohs	0,2
Độ cứng theo thang Brinell	0,14 MPa
Số đăng ký CAS	7440-46-2
Đồng vị ổn định nhất
Bài chính: Đồng vị của Caesi
Iso NA Chu kỳ bán rã DM DE (MeV) DP 131Cs Tổng hợp 9,7 ngày ε - 131Xe 133Cs 100% 133Cs ổn định với 78 neutron 134Cs Tổng hợp 2,0648 năm ε 1,229 134Xe β- 2,059 134Ba 135Cs Vết 2,3×106 năm β- 0,269 135Ba 137Cs Tổng hợp 30,17 năm[5] β- 1,174 137Ba

Caesi (hay còn gọi là Xê-si, tiếng Anh: cesium, tiếng Latinh: "caesius")^{[ghi chú 1]} là một nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn có ký hiệu Cs và số nguyên tử bằng 55. Nó là một kim loại kiềm mềm, màu bạc, và với điểm nóng chảy là 28,4 °C (83,1 °F) khiến cho nó trở thành một trong các kim loại ở dạng lỏng tại hay gần nhiệt độ phòng.^{[ghi chú 2]} Caesi là một kim loại kiềm, có tính chất vật lý và hóa học giống với rubidi, kali; là kim loại hoạt động mạnh, có khả năng tự cháy, phản ứng với nước thậm chí ở nhiệt độ −116 °C (−177 °F). Nó là nguyên tố có độ âm điện thấp thứ hai sau franci, và chỉ có một đồng vị bền là caesi-133. Caesi được khai thác trong mỏ chủ yếu từ khoáng chất pollucit, trong khi các đồng vị phóng xạ khác, đặc biệt là caesi-137 - một sản phẩm phân hạch hạt nhân, được tách ra từ chất thải của các lò phản ứng hạt nhân.

Nhà hóa học người Đức Robert Bunsen và nhà vật lý học Gustav Robert Kirchhoff đã phát hiện ra caesi năm 1860 bằng một phương pháp mới được phát triển là "quang phổ phát xạ nung bằng ngọn lửa". Các ứng dụng quy mô nhỏ đầu tiên của caesi là "chất bắt giữ" trong ống chân không và trong tế bào quang điện. Năm 1967, dựa trên nguyên lý của Einstein về sự không đổi của tốc độ ánh sáng trong vũ trụ, Ủy ban Quốc tế về Cân đo đã tách biệt hệ đếm 2 sóng riêng biệt từ quang phổ phát xạ của caesi-133 để đồng định nghĩa giây và mét trong hệ SI. Từ đó caesi được ứng dụng rộng rãi trong các đồng hồ nguyên tử độ chính xác cao.

Từ thập niên 1990, ứng dụng của nguyên tố này trên quy mô lớn nhất là caesi format trong dung dịch khoan. Nó có nhiều ứng dụng trong kỹ thuật điện, điện tử, và hóa học. Đồng vị phóng xạ caesi-137^[9] có chu kỳ bán rã khoảng 30 năm và được sử dụng trong y học, thiết bị đo công nghiệp và thủy văn học. Mặc dù nguyên tố chỉ có độ độc tính trung bình, nó là vật liệu nguy hại ở dạng kim loại và các đồng vị phóng xạ của nó ảnh hưởng đến sức khỏe cao nếu được phóng thích ra môi trường.

1. ^ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
2. ^ Haynes, William M. biên tập (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ấn bản thứ 92). Boca Raton, FL: CRC Press. tr. 4.121. ISBN 1439855110.
3. ^ Dye, J. L. (1979). “Compounds of Alkali Metal Anions”. Angewandte Chemie International Edition. 18 (8): 587–598. doi:10.1002/anie.197905871.
4. ^ “Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds”. Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (ấn bản thứ 81). CRC press. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2010.
5. ^ “"NIST Radionuclide Half-Life Measurements"”. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2011.
6. ^ Coghill, Anne M.; Garson, Lorrin R. biên tập (2006). The ACS Style Guide: Effective Communication of Scientific Information (ấn bản thứ 3). Washington, D.C.: American Chemical Society. tr. 127. ISBN 0-8412-3999-1.
7. ^ Coplen, T. B.; Peiser, H. S. (1998). “History of the recommended atomic-weight values from 1882 to 1997: a comparison of differences from current values to the estimated uncertainties of earlier values” (PDF). Pure Appl. Chem. 70 (1): 237–257. doi:10.1351/pac199870010237.
8. ^ cesium - definition of cesium in English | Oxford Dictionaries Lưu trữ 2020-08-04 tại Wayback Machine. Tái bản lần thứ hai, 1989; phiên bản trực tuyến tháng 6 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 10 năm 2016. Phiên bản cũ hơn xuất bản lần đầu trong New English Dictionary, 1888.
9. ^ FQA. “Tính chất, điều chế và ứng dụng của Xesi (Cs) | Fqa.vn”. Có nhiều nghiên cứu hơn về nguyên tố Xesi và những ứng dụng được phát triển gồm: Cesium-137 là một đồng vị phóng xạ, nó được sử dụng trong y học, thiết bị đo công nghiệp và thủy văn.

Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “ghi chú”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="ghi chú"/> tương ứng