Dysprosi

Dysprosi, 66Dy
Tính chất chung
Tên, ký hiệu	Dysprosi, Dy
Phiên âm	/dɪsˈproʊziəm/ dis-PROE-zee-əm
Hình dạng	Bạc trắng
Dysprosi trong bảng tuần hoàn
↑ Dy ↓ Cf Terbi ← Dysprosi → Holmi
Số nguyên tử (Z)	66
Khối lượng nguyên tử chuẩn (Ar)	162,500
Phân loại	họ lanthan
Nhóm, phân lớp	n/a, f
Chu kỳ	Chu kỳ 6
Cấu hình electron	[Xe] 4f10 6s2
mỗi lớp	2, 8, 18, 28, 8, 2
Tính chất vật lý
Màu sắc	Bạc trắng
Trạng thái vật chất	Chất rắn
Nhiệt độ nóng chảy	1680 K ​(1407 °C, ​2565 °F)
Nhiệt độ sôi	2840 K ​(2562 °C, ​4653 °F)
Mật độ	8,540 g·cm−3 (ở 0 °C, 101.325 kPa)
Mật độ ở thể lỏng	ở nhiệt độ nóng chảy: 8,37 g·cm−3
Nhiệt lượng nóng chảy	11,06 kJ·mol−1
Nhiệt bay hơi	280 kJ·mol−1
Nhiệt dung	27,7 J·mol−1·K−1
Áp suất hơi P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k ở T (K) 1378 1523 (1704) (1954) (2304) (2831)
Tính chất nguyên tử
Trạng thái oxy hóa	3, 2 ​base yếu
Độ âm điện	1,22 (Thang Pauling)
Năng lượng ion hóa	Thứ nhất: 573,0 kJ·mol−1 Thứ hai: 1130 kJ·mol−1 Thứ ba: 2200 kJ·mol−1
Bán kính cộng hoá trị	thực nghiệm: 178 pm
Bán kính liên kết cộng hóa trị	192±7 pm
Thông tin khác
Cấu trúc tinh thể	​Lục phương
Vận tốc âm thanh	que mỏng: 2710 m·s−1 (ở 20 °C)
Độ giãn nở nhiệt	(r.t.) (α, poly) 9.9 µm·m−1·K−1
Độ dẫn nhiệt	10,7 W·m−1·K−1
Điện trở suất	(r.t.) (α, poly) 926 n Ω·m
Tính chất từ	Thuận từ
Mô đun Young	(dạng α) 61,4 GPa
Mô đun cắt	(dạng α) 24,7 GPa
Mô đun khối	(dạng α) 40,5 GPa
Hệ số Poisson	(dạng α) 0,247
Độ cứng theo thang Vickers	540 MPa
Độ cứng theo thang Brinell	500 MPa
Số đăng ký CAS	7429-91-6
Đồng vị ổn định nhất
Bài chính: Đồng vị của Dysprosi
Iso NA Chu kỳ bán rã DM DE (MeV) DP 154Dy Tổng hợp 3,0×106 năm α 2.947 150Gd 156Dy 0.06% 156Dy ổn định với 90 neutron[1] 158Dy 0.10% 158Dy ổn định với 92 neutron[2] 160Dy 2.34% 160Dy ổn định với 94 neutron[3] 161Dy 18.91% 161Dy ổn định với 95 neutron[4] 162Dy 25.51% 162Dy ổn định với 96 neutron [5] 163Dy 24.90% 163Dy ổn định với 97 neutron[6][7][8] 164Dy 28.18% 164Dy ổn định với 98 neutron[6]

Dysprosi (tên La tinh: Dysprosium) là một nguyên tố hóa học có ký hiệu Dy và số nguyên tử 66. Nó là một nguyên tố đất hiếm với ánh bạc kim loại. Dysprosi không được tìm thấy trong tự nhiên ở dạng tự do, mặc dù nó được tìm thấy trong một loạt các khoáng vật, như trong xenotim. Dysprosi nguồn gốc tự nhiên là hỗn hợp của 7 đồng vị, trong đó đồng vị phổ biến nhất là Dy¹⁶⁴.

Dysprosi được Paul Émile Lecoq de Boisbaudran nhận dạng đầu tiên năm 1886, nhưng đã không được cô lập ở dạng tinh khiết cho tới khi có sự phát triển của các kỹ thuật trao đổi ion trong thập niên 1950. Dysprosi được sử dụng vì tiết diện hấp thụ neutron nhiệt cao của nó trong chế tạo các thanh kiểm soát của các lò phản ứng hạt nhân, vì độ cảm từ cao của nó trong các thiết bị lưu trữ dữ liệu cũng như là thành phần của Terfenol-D. Các muối dysprosi hòa tan có độc tính nhẹ, trong khi các muối không hòa tan của nó được coi là không độc hại.

1. ^ Được cho là trải qua quá trình phân rã alpha thành ¹⁵²Gd hoặc phân rã β⁺β⁺ thành ¹⁵⁶Gd với chu kỳ bán rã hơn 1×10¹⁸ năm.
2. ^ Được cho là trải qua quá trình phân rã alpha thành ¹⁵⁴Gd hoặc phân rã β⁺β⁺ thành ¹⁵⁸Gd.
3. ^ Được cho là trải qua quá trình phân rã alpha thành ¹⁵⁶Gd.
4. ^ Được cho là trải qua quá trình phân rã alpha thành ¹⁵⁷Gd.
5. ^ Được cho là trải qua quá trình phân rã alpha thành ¹⁵⁸Gd.
6. ^ ^{a b} Về mặt lý thuyết có khả năng phân hạch tự phát.
7. ^ Có thể trải qua phân rã β^- ở trạng thái giới hạn thành ¹⁶³Ho với chu kỳ bán rã 47 ngày khi bị ion hóa hoàn toàn.
8. ^ M. Jung; và đồng nghiệp (12 tháng 10 năm 1992). “First observation of bound-state β⁻ decay”. Physical Review Letters. 69 (15): 2164–2167. Bibcode:1992PhRvL..69.2164J. doi:10.1103/PhysRevLett.69.2164. PMID 10046415.