Back Pierre de Fermat Afrikaans Pierre de Fermat AN بيير دي فيرما Arabic بيير دى فيرما ARZ পিয়েৰ দি ফাৰ্মা Assamese Pierre de Fermat AST Pyer Ferma Azerbaijani پیئر دو فئرما AZB Пьер Ферма Bashkir Pierre de Fermat BCL
 | Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
Pierre de Fermat | |
|---|---|
 Pierre de Fermat | |
| Sinh | 17 tháng 8, 1601 Beaumont-de-Lomagne, Tarn-et-Garonne, Midi-Pyrénées, Pháp |
| Mất | 12 tháng 1, 1665 (63 tuổi) Castres, Tarn, Midi-Pyrénées, Pháp |
| Quốc tịch | Pháp |
| Tư cách công dân | Pháp |
| Nổi tiếng vì | Lý thuyết số Hình học giải tích Nguyên lý Fermat Xác suất Định lý lớn Fermat |
| Sự nghiệp khoa học | |
| Ngành | Luật sư, toán học |
| Nơi công tác | Tòa án |
| Chú thích | |
Chịu ảnh hưởng bởi François Viète | |
Pierre de Fermat (phát âm tiếng Pháp: [pjɛʁ də fɛʁma], phiên âm: "Pi-e Đờ Phéc-ma", 17 tháng 8 năm 1607[1] tại Pháp – 12 tháng 1 năm 1665) là một học giả nghiệp dư vĩ đại, một nhà toán học nổi tiếng và cha đẻ của lý thuyết số hiện đại. Xuất thân từ một gia đình khá giả, ông học ở Toulouse và lấy bằng cử nhân luật dân sự rồi làm chánh án. Chỉ trừ gia đình và bạn bè tâm giao, chẳng ai biết ông vô cùng say mê toán. Mãi sau khi Pierre de Fermat mất, người con trai mới in dần các công trình của cha kể từ năm 1670. Năm 1896, hầu hết các tác phẩm của Fermat được ấn hành thành 4 tập dày. Qua đó, người đời vô cùng ngạc nhiên và khâm phục trước sức đóng góp dồi dào của ông. Chính ông là người sáng lập lý thuyết số hiện đại, trong đó có 2 định lý nổi bật: định lý nhỏ Fermat và định lý lớn Fermat (định lý cuối cùng của Fermat).
Trong hình học, ông phát triển phương pháp tọa độ, lập phương trình đường thẳng và các đường cong bậc hai rồi chứng minh rằng các đường cong nọ chính là các thiết diện cônic. Trong giải tích, ông nêu các quy tắc lấy đạo hàm của hàm mũ với số mũ hữu tỷ bất kỳ, tìm cực trị, tính tích phân những hàm mũ với số mũ phân số và số mũ âm. Nguyên lý Fermat về truyền sáng lại là một định luật quan trọng của quang học.
Dù hoạt động khoa học kiên trì và giàu nhiệt huyết, đem lại nhiều thành quả to lớn như vậy, trong suốt cuộc đời Pierre de Fermat vẫn không coi việc nghiên cứu toán làm nghề chính thức.
- ^ Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>sai; không có nội dung trong thẻ ref có tênwww-gap