Republika han Irlanda

Ini nga barasahon mahitungod han Repulika han Irlanda. Para han isla, kadto-a an Irlanda

Irlanda Ireland[a] Éire
Bandira Eskudo
Awit: Amhrán na bhFiann An Kanta han mga Sundalo The Soldiers' Song
Kahamutang han  Irlanda  (masirom nga lunghaw) – ha kontinente nga Europeo  (lunghaw & masirom nga abohon) – ha Unyon Europea  (lunghaw)  —  [Legend]
Pamunuan ngan gidako-i nga syudad	Dublin
Opisyal nga mga pinulungan	Inirlandes[1] Iningles
Ethniko nga mga grupo (2006[2])	87% Irlandes 13% iba / waray iginsayod
(Mga) Tawag hin tawo	Irlandes
Kagamhanan	Unitaryo nga parlamentaryo nga republika
• Mangulo	Michael D. Higgins
• Taoiseach	Leo Varadkar
• Tánaiste	Simon Coveney
• Labaw nga Mahistrado	Frank Clarke
Magbabalaod	Oireachtas
• Igbaw nga balay	Seanad
• Ubos nga balay	Dáil
Independence from the United Kingdom
• Gindeklara	24 Abril 1916
• Ginratipika	21 Enero 1919
• Ginkilala	6 Disyembre 1922
• Konstitusyon	29 Disyembre 1937
• Binmiya han Komunwelt	18 Abril 1949
Langyab
• Bug-os	70,273 km2 (27,133 sq mi) (ika-120)
• Katubigan (%)	2.00
Kamolupyohan
• 2016 nga census	4,761,865[3] (ika-120)
• Densidad	67.7/km2 (175.3/sq mi) (ika-142)
GDP (PPP)	2011 nga banabana
• Bug-os	$181.595 billion[4] (56th)
• Per capita	$39,638[4] (ika-15)
GDP (nominal)	2011 nga banabana
• Bug-os	$217.669 billion[4] (ika-42)
• Per capita	$47,513[4] (ika-14)
Gini (2017)	30.6[5] medium · ika-23
HDI (2017)	▲ 0.938[6] hataas hin duro · ika-4
Salapi	Euro (€)[note 1] (EUR)
Zona hin oras	UTC+0 (WET)
• Summer (DST)	UTC+1 (IST (WEST))
Format hin pitsa	dd/mm/yyyy
Dapit hin pagmanehar	wala
Kodigo hin pagtawag	353
Internet TLD	.ie[b]
^ An Artikulo 4 han Konstitusyon han Irlanda nagpasamwak nga an ngaran han estado Irlanda (Ireland); An Seksyon 2 han Akta han Republika han Irlanda 1948 nagpasamwak nga an Republika han Irlanda o Republic of Ireland amo an "deskripsyon o pamahayag han Estado".[7] ^ An .eu nga domain ginagamit gihapon, kay ginsasaroan ini upod han iba nga mga api nga estado han Unyon Europeo.

An Irlanda (Ininglis: Ireland; Inirlandes: Éire [ˈeːɾʲə]  ( listen)), nga kilalado gihapon nga Republika han Irlanda (Ininglis: Republic of Ireland; Poblacht na hÉireann), usá nga nasod ha amihanan-katundan o kanawayan nga Europa nga na-okupar hin 26 han 32 nga kondado han purô han Irlanda. Dublin an pamunuan o kapital ngan gidako-i nga syudad. Nahamutang an Dublin ha sidlangan nga dapit han isla. Mga ikatulo nga bahin han kamolupyohan han nasod nga 4.9 ka milyon nga tawo nangungukoy ha langyab han darudako nga Dublin.^[8] Ginsasaroan han soberano nga estado an nag-uusá nga katubtuban ha tuna hiní upod han Amihanan nga Irlanda, usá nga bahin han Reino Unido. Ha lain nga mga bahin, ginpapalibotan iní han Kalawdan Atlantiko, upod han Dagat Celtico ha salatan, St George's Channel ha timugan, ngan hanDagat Irlandes ha sidlangan. Usá iní nga unitaryo nga parlamentaryo nga republika.^[9] An leislatura o magbabalaod nga tinatawag nga Oireachtas, nahihimo hin ubos nga balay, Dáil Éireann, usá nga igbaw nga balay, Seanad Éireann, ngan in pinili nga Mangulo (Uachtarán) nga nagsisirbe komo haros seremonyal nga mangulo hin estado, kundi mayda mga importante nga gahom ngan buruhaton. An mangulo hin kagamhanan amo an Taoiseach (Primer Ministro, nga an literal nga kahulogan 'mangulo'), nga ginpipili han Dáil ngan ginbubutang ha puwesto han Mangulo; an Taoiseach liwat amo an nagbubutang ha puwesto han iba nga mga ministro han kagamhanan.

1. ↑ "Official Languages Act 2003". Office of the Attorney-General. Ginkuhà 18 Pebrero 2012.
2. ↑ "CSO 2006 Census – Volume 5 – Ethnic or Cultural Background (including the Irish Traveller Community)" (PDF). 2006. Ginkuhà 9 Hulyo 2009.
3. ↑ "Census 2016 Summary Results" (PDF). Government of Ireland. Ginkuhà 30 Enero 2018.
4. ↑ ^{4.0 4.1 4.2 4.3} "Ireland". International Monetary Fund. Ginkuhà 18 Abril 2012.
5. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Ginkuhà 7 Marso 2019.
6. ↑ "2016 Human Development Report". United Nations Development Programme. 2017. Ginkuhà 23 Marso 2017.
7. ↑ John Coakley (20 Agosto 2009). Politics in the Republic of Ireland. Taylor & Francis. p. 76. ISBN 978-0-415-47672-0. http://books.google.com/books?id=fzFPQ2pZgd0C&pg=PA76. Ginkuhà 2 Mayo 2011. 
8. ↑ "Population and Migration Estimates, April 2018", Central Statistics Office, ginpagawás 28 Agosto 2018
9. ↑ L. Prakke; C. A. J. M. Kortmann; J. C. E. van den Brandhof (2004), Constitutional Law of 15 EU Member States, Deventer: Kluwer, p. 429, ISBN, Since 1937 Ireland has been a parliamentary republic, in which ministers appointed by the president depend on the confidence of parliament. Kon ha Winaray: Tikang han 1937 an Irlanda usá nga parlamentaryo nga republika nga diin in mga ministro nga pinili han mangulo nadepende han kompyansa han parlamento

Ipakita an sayop: <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found